Disclaimer: Dit artikel is het resultaat van interviews met experts, desktop onderzoek en babbels met Brusseleirs over de vraag: “hoe delen we de stad met elkaar in Brussel in 2030?”. Het doel van dit onderzoek is het heden in kaart te brengen en trends te analyseren, en het vormt de basis voor onze toekomstverhalen.
INHOUD
💬 Intro: Wat betekent “de stad delen”?
👀 2030 : Over negen jaar
👹 De reële realiteit: vier monsters
👊 Hordes en weerstand: zes sprongen
👂 Leren en leren: goede voorbeelden, lokaal en wereldwijd
💘 Let op: Toekomsten in de maak
Intro: Wat betekent “de stad delen”?
Lieve Brussel,
je bent geen taart: we kunnen je niet aansnijden en onder elkaar verdelen!
Dank aan de Brusseleirs die ons dit duidelijk maakten 🙏🙏
We willen je delen, beste Brussel, door de materiële en immateriële werelden waaruit je bestaat te delen: busritten, plekken, feesten, kennis, informatie, zorg, regels, middelen, culturen, identiteiten, talen, tijd en verhalen.
Waarom moeten we eigenlijk de stad delen als we tevreden zijn in onze eigen bubbels?
We verhuizen naar steden omdat ze kansen en nieuwe ervaringen bieden, maar ook omdat we er vrijer zijn van blikken en commentaren dan in een dorp, en er meer op onszelf kunnen leven.
Crises zoals klimaatverandering, terrorisme en de pandemie maakten onze kwetsbaarheden en onderlinge afhankelijkheden duidelijk. We kunnen niet zonder anderen. We hebben sociale interactie nodig, als we niet willen vereenzamen, vertrouwen in elkaar is noodzakelijk om ons veilig te voelen…
Regeringen over de hele wereld hebben dit begrepen: tijdens de laatste Habitat III-conferentie van de Verenigde Naties in 2016 hebben ze – naast vele andere doelen – hun inzet beloofd om diversiteit te omarmen en beter samen te leven.
We wilden niet enkel kijken naar officiële doelstellingen en beloften, maar vroegen ook de burgers op straat wat samenwonen in 2030 voor hen zou moeten betekenen:
🎯 Solidariteit los van verschillen
🎯 Een gevoel van erbij te horen voor iedereen
🎯 Warme sociale netwerken
🎯 Display van culturele expressies
🎯 Actief burgerschap
🎯 Leefbaarheid voor iedereen
🎯 Nieuwe gedeelde verhalen over de stad
2030 : Over negen jaar
2030, een bijzonder jaar voor Brussel.
België viert 200 jaar onafhankelijkheid! 🎺
En naast deze belangrijke verjaardag zou de stad graag de ziel en de titel van Culturele Hoofdstad van Europa vieren 🤞🤞
Brussel in 2030: wat weten we? 🙈🙈
We zullen met meer zijn en we zullen diverser zijn.
Er zullen veel nieuwkomers zijn, door klimaatmigratie (meer exotisch eten in Brussel).
De nieuwkomers zullen zowel mensen zijn als robots, paddenstoelen en andere soorten.
Sommigen van ons zullen meertaligheid omarmen (de moeilijke keuze), anderen zullen blijven vertrouwen op vertaal tools (wat niet altijd werkt voor realtime interpretaties).
In bepaalde buurten zullen meer immigranten toekomen, waardoor die buurten nog dichter bevolkt en dus onaantrekkelijk worden voor velen..
Veiligheid zal een nog grotere uitdaging worden (ah neen, wacht: alle instellingen waren het eens over een strikt toezichtbeleid in de hoofdstad – komt goed).
Er zullen veel meer camera’s zijn en ze zullen een betere beeldkwaliteit hebben, compacter zijn, betere analytische en gezichtsherkenning software hebben…(blijven lachen dus, je staat op beeld).
Brussel zal heel veel nieuwe huisvesting moeten voorzien, zowel publiek als privaat (maar waar is er nog ruimte?)
Brussel zal verticaal moeten groeien (einde van de dorpssfeer in sommige wijken).
Doordat we met meer op minder ruimte zullen wonen, zullen we misschien moeten kiezen tussen ‘natuur in stad’ en ‘natuur of stad’.
Deze ‘verdichting’ zal ons dwingen om (te) dicht bij elkaar te leven en bewegen (RIP sociale afstand).
Verdichting zal vooral de arme en kwetsbare bevolkingsgroepen treffen (hmmm…).
Wacht, we hebben sociale woningen (maar waar gaan we die bouwen, in het zuiden of noorden van Brussel?)
Meer huisvesting betekent minder ruimte voor de stedelingen om hun groenten in de stad te telen (ah, de eeuwige strijd om ruimte).
Wat dacht je van stadstuinen op de daken van sociale woningen, om de mix te bevorderen?
Zal het thuiswerkbeleid dat door Covid-19 is ingevoerd niet blijven, op zijn minst voor de Europese instellingen? Dan zouden heel wat leegstaande panden hebben in 2030.
Pas wel op, want dit kan allemaal evengoed nepnieuws zijn! (Hoe kunnen we elkaar vertrouwen in een superdiverse stad als Brussel?)
We kunnen blijven speculeren over de toekomst…
Wat weten we over het nu?
De reële realiteit: vier monsters
- We zijn allemaal heel verschillend op verschillende vlakken.
Het onderling delen van de stad in Brussel betekent delen over… heen:
Culturen
Band met de stad (nieuwkomers vs oude Brusseleirs)
Gemeenten
Verschillende behoeften
Genders
Generaties
Religies
Sociaal-economische klassen
Soorten
…
2. Het noorden van Brussel ≠ het zuiden van Brussel
Eén ding valt ons allemaal op als we door Brussel wandelen: je komt in een andere stad als je het kanaal oversteekt. Het is bekend dat de stad zowel de armste als enkele van de rijkste gemeenten van het land herbergt. Brussel staat bekend als een van de groenste steden van Europa, maar niet iedereen heeft gemakkelijk toegang tot dit groen. Deze verdeling weerspiegelt de toenemende sociaal-economische ongelijkheden tussen de verschillende gemeenten.
Bepaalde groepen van de Brusselse bevolking amper met elkaar in contact in het dagelijkse leven. Deze segregatie is een uitdaging voor de leefbaarheid van de stad op lange termijn.
3. 1 Gewest, 2 Gemeenschappen en 19 Gemeenten: verschillende doelen en verschillende visies
Institutioneel hebben we in Brussel twee gemeenschappen (bepaald door twee talen, Frans en Nederlands), maar we weten allemaal dat er in werkelijkheid veel meer gemeenschappen zijn, etnische en culturele. Momenteel worden er in Brussel meer dan 164 verschillende talen gesproken. Vergeet de 164 talen, als nieuwkomer bijvoorbeeld wordt je in een hokje geplaatst van de Franstalige of Nederlandstalige bureaucratie.
Bureaucracy, de tweede grote focus van integratie. Van nieuwkomers wordt vooral verwacht dat ze zich uitgebreid verdiepen in het administratieve werk rond identiteitskaarten en belastingen. Wat als we ons, in de plaats, richten op hun inclusie als burgers, door hen te mobiliseren in lokaal beleid, en op te roepen om bij te dragen aan de ontwikkeling van de toekomst van hun stad?
4. Delen versus social distancing
Post-covid interactie is momenteel een groot vraagteken: zullen we voorzichtig zijn in de omgang met vreemden? Zullen we alleen rondhangen met de mensen die we kennen? Zullen we nog openstaan voor spontane bijeenkomsten?
De “angst voor anderen” is heel aanwezig geworden in ons dagelijks leven en heeft onze mentale gezondheid aangetast.
Wat als het grote publiek het openbaar vervoer gaat inruilen voor eigen auto’s en fietsen. Het #blijfinuwkot-beleid blijft mogelijk (deels) na het einde van de pandemie; zo worden telewerken, online winkelen en leren op afstand genormaliseerd.
‘Delen van de stad’ in deze omstandigheden vereist het opnieuw leren van de handeling en betekenis van delen.
Hordes en weerstand: zes sprongen
Om met elkaar te delen…
- moeten we ons openstellen, aanpassen, tolerant zijn. Hoe kunnen we verschillende gemeenschappen motiveren om open te staan voor elkaar?
- moeten we zorg en solidariteit uitbreiden naar vreemden en andere soorten. Hoe kunnen we geven om mensen die we niet kennen en solidair zijn met hen?
- moeten verschillende naast elkaar wonende groepen met elkaar omgaan. Hoe kunnen we letterlijk en figuurlijk bruggen bouwen tussen de verschillende buurten?
- moeten we toegang hebben (zowel de fysieke middelen, als de juiste informatie en kennis). Hoe kunnen we ontwerpen voor diversiteit in Brussel?
- moeten we onszelf kunnen zijn en ons daar veilig bij voelen. Hoe kunnen we pluraliteit in taal, cultuur en identiteit verwelkomen?
- moeten we het gevoel hebben ergens bij te horen. Hoe kunnen we dat bevorderen door actief burgerschap?
Deze obstakels overkomen zal cruciaal zijn om de stad met elkaar kunnen delen in Bruxsels in 2030.
Leren en leren: goede voorbeelden, lokaal en wereldwijd
Brass’Art cafe in Molenbeek, is een gemeenschapscafé dat de barrières van sociale en religieuze verdeeldheid wil doorbreken en een ruimte wil bieden waar diverse mensen met verschillende culturele achtergronden elkaar kunnen ontmoeten.
Le Manguier en Fleurs in Brussels, creëert een ruimte van betrokkenheid die dient als platform voor dialoog tussen nieuwkomers, uitwisseling van informatie en de vorming van netwerken.
The House of One wordt een plek in Berlijn waar het naast elkaar bestaan van religies vreedzaam wordt beleefd. Het brengt een synagoge, een kerk en een moskee samen onder één dak. Het wordt een ontmoetingsplaats, waar gelovigen en een breed publiek samen kunnen komen en meer over de religies en elkaar kunnen leren.
Queering the Map is een online kaart die wordt beheerd door een community. Het archiveert digitaal de LGBTQ2IA+-ervaringen in relatie tot fysieke ruimtes. De banken in het park, bomen, poorten op de kaart vertellen allemaal een verhaal over een andere realiteit die we niet altijd zien.
Het programma Sport in Favour of Inclusion and Citizenship for Refugees and Asylum Seekers in Straatsburg heeft tot doel de integratie van doelgroepen door middel van sport te ondersteunen. Deelnemers doen concrete fysieke activiteiten en worden geïntroduceerd in bestaande gezondheidsprogramma’s. Daardoor wordt hun bewustzijn over maatschappelijke waarden en burgerschap vergroot; de deelnemers leren over welzijn en zo ook beter voor zichzelf te zorgen.
Wat leren we van deze initiatieven?
- Er is niet één formule voor samenleven in superdiversiteit, het gaat om dagelijkse praktische aanpassingen en discussies.
- De plaatsen van artefacten (voorwerpen die dierbaar zijn voor verschillende culturen en gemeenschappen) in een gedeelde ruimte helpt verschillende mensen om zich op hun gemak te voelen.
- Door zichtbaarheid te geven aan hybride vormen van kunst en cultuur in de stad, stimuleren we om te interageren met mensen die verschillend zijn van hen.
- Het promoten van buitenactiviteiten doorheen het jaar door middel van ontwerp en programmering voor verschillende weersomstandigheden, waaronder regenvriendelijke openbare ruimtes, zijn van vitaal belang voor sociale interacties.
- Het is gemakkelijker om mensen met verschillende achtergronden samen te brengen rond een gemeenschappelijke behoefte, die door henzelf is geuit (bijvoorbeeld: een taal leren). Zodra deze verschillende groepen bij elkaar komen, kan een ruimte worden gecreëerd voor uitwisselingen rond het dagelijks leven. Dit is een belangrijk ingrediënt bij het opbouwen van een goed sociaal weefsel.
- Het gebruik van visuele vormen van communicatie zoals kaarten en diagrammen helpt verschillende mensen van verschillende lagen van de samenleving dingen beter te begrijpen.
🚧 Opgelet: Toekomsten in de maak
“Inclusie gaat niet om het organiseren van iets dat iedereen aanspreekt, maar om ervoor te zorgen dat er voor iedereen iets is dat hen aanspreekt”.
Marie Umuhoza, festivalcoördinator van Underneath Which Rivers Flows
Hou onze sociale media in de gaten om meer te weten te komen over de bouwstenen van ons toekomstverhaal dat zal tonen hoe het delen van Brussel in 2030 eruit zou kunnen zien.
