Hé daar Brusselaar,
Laten we even duidelijk zijn. We kunnen dit niet langer negeren. Wetenschappers bevestigen het en hebben bewijzen. Onze aarde is aan het opwarmen. De mens is hier verantwoordelijk voor. De gevolgen zijn dramatisch en onomkeerbaar.
Voor wie hier nog sceptisch over is: dit is het bewijs in cijfers, cijfers uit één van de rapporten van de IPCC.
- De planeet is 1° warmer vergeleken met 1880
- 95% van de opwarming van de aarde wordt veroorzaakt door menselijke activiteit
- We kunnen 1 triljoen ton aan koolstof verbranden vooraleer de klimaatverandering gevaarlijke vormen aanneemt
Euhm wacht eens even, klimaat wat? Dus dit heeft niets te maken met het sorteren van mijn afval? Dit filmpje helpt je opfrissen waarover het allemaal gaat…
En eigenlijk, hoe zit het nu voor België?
Op de Belgische klimaatwebsite lezen we dat de gemiddelde jaarlijkse temperatuur in Ukkel 2,3° hoger is dan in de pre-industriële periode.
De 20 warmste jaren sinds 1833 vielen in de periode 1989-2017.
De frequentie van hittegolven is sinds 1970 gestegen van 1 keer om de 3 jaar, naar jaarlijks.
Het aantal dagen met zware regenval is sinds 1950 gestegen van 3 dagen per jaar naar 6 dagen per jaar.
De hoeveelheid regen in de winter is gestegen.
Voor Brussel, de twee voornaamste risico’s van klimaatverandering zijn meer en intensere regenbuien die automatisch leiden tot een hoger risico op overstromingen, én een verhoogd aantal hittegolven doorheen het jaar.
Verandering is nodig. En we moeten nu in actie schieten.
Maar hey, België beloofde toch al om ambitieuzer te worden, door de Overeenkomst van Parijs te ondertekenen?
De doelstellingen van deze overeenkomst zijn uitdagend maar hoognodig: de klimaatopwarming onder 2°C houden en proberen om stijging zelfs te limiteren tot 1.5°C.
Maar hoe?
Wel, het verminderen van de uitstoot van broeikasgassen is technologisch haalbaar en economisch aantrekkelijk. Veel concrete oplossingen bestaan al en worden gecommuniceerd.
De oplossingen vereisen een transitieplan, maar ook hiervoor zijn er tools beschikbaar om overheden te helpen prioriteiten te stellen en de juiste beslissingen te nemen.
Belgische politici hebben moeite om deze ambities te vertalen naar beleidsplannen. Burgers protesteren. Jongeren doen aan school stakingen. Bedrijven bundelen de krachten. Artiesten laten van zich horen. Activisten van alle soort komen op straat.
Eén groep manifestanten is anders dan anderen. De ‘Gele Hesjes’ hebben sociaal-economische redenen om te protesteren en klagen de stijgende brandstofprijzen, hoge levenskosten en het oneerlijk belastingstelsel aan.
Ze protesteren op een andere manier. Zonder twijfel. Maar hun vraag en verwachtingen zijn gelinkt aan die van de andere activisten.
Klimaatverandering heeft invloed op ons allen, maar…
Klimaatverandering is niet eerlijk. De mensen die het minst voordeel halen uit fossiele brandstoffen en die de minste broeikasemissies veroorzaken, lijden het meest onder de gevolgen hiervan.
Reacties op de klimaatverandering zijn tevens ook niet redelijk. Mensen die sociaal, economisch, cultureel, politiek of anderszins buitengesloten of gemarginaliseerd zijn, profiteren doorgaans het minst van milieusubsidies, koolstofarme transportopties, veerkrachtmaatregelen en besparingen op energie-efficiëntie.
Het aanpakken van klimaatverandering en de toenemende ongelijkheden tegelijkertijd heeft iedereen nodig. Het is onmogelijk om de klimaatverandering aan te pakken zonder ook de ongelijkheid aan te pakken, en omgekeerd.
Dit alles heeft ons geleid tot een zeer belangrijke vraag:
Hoe kan iedereen genieten van een climate-proof Brussel in 2030?
Even uw aandacht. We hebben het hier over Brussel. De meest kosmopolische stad in Europa, met een zeer diverse bevolking die dichtbevolkt samenwoont, met een (groot) aantal sociale uitdagingen.
30% van de bevolking leeft onder de armoedegrens, wat ervoor zorgt dat de klimaatverandering uiteraard niet hun eerste zorg is. De meeste gezinnen huren, dus zijn klimaat subsidies voor renovatie niet gunstig voor hen. Een groot deel van de uitstoot wordt veroorzaakt door pendelaars, terwijl de mensen die in de vervuilde lucht moeten werken, de meest kwetsbare groep zijn.
En waarom kijken we naar oplossingen op stadsniveau? Omdat de problemen in steden gelijkaardig zijn, en er veel kennis is over hoe het aan te pakken.
Daarnaast steden zijn pioneers van verandering. Steden ondernemen drie keer vaker actie vanaf dat doelstellingen geformuleerd zijn. En steden staan dicht bij hun bevolking. Ze kennen de kwetsbare groepen en weten wat de sociale en culturele uitdagingen zijn.
Tot zover de uitdagingen, hoe zit het met de opportuniteiten?
Klimaatmaatregelen brengen sociale, economische en ecologische voordelen met zich mee, zoals de verbetering van de luchtkwaliteit, goedkope hernieuwbare energie en werkgelegenheid.
Een koolstofarm en klimaatbestendig ontwikkelingspad, kan tot een meer inclusieve stedelijke samenleving leiden.
Inclusiviteit in klimaatmaatactieplanning betekent:
- betrokkenheid van diverse gemeenschappen en belanghebbenden (inclusiviteit van het proces)
- rechtvaardigheid en toegankelijkheid van het ontwerp en de uitvoering (inclusiviteit van het beleid)
- rechtvaardige verdeling van de voordelen van klimaatacties (inclusiviteit van de impact)
We kunnen leren over hoe we klimaatverandering en ongelijkheid gezamenlijk kunnen aanpakken van bestaande cases, zoals er enkele beschreven staan in het het Inclusieve Klimaat Actie-rapport van de C40.
Een aantal ideëen:
- Bouw plannen die iedereen ondersteunen en focus op de meest kwetsbaren voor klimaatverandering
- Kies voor projecten die meerdere noden beantwoorden en verschillende voordelen bieden
- Bouw een diverse en inclusieve stuurgroep om een succesvolle implementatie te verzekeren
- Maak toegangs- en prijsstructuren die gemeenschappen met een laag inkomen aantrekken
- Werf werkkrachten aan bij lokale gemeenschappen. Pas uw motivatie methode aan aan de doelgroep.
- Creëer een centrale ‘pot’ voor middelen om het publiek te betrekken.
- Vraag de privésector om mee actie te ondernemen
- …
De kennis is er. Laten we uitzoeken hoe we de overgang naar een climate-proof Brussel niet enkel groen kunnen maken, maar ook rechtvaardig voor iedereen!