De stad heruitvinden
Toekomsten voorstellen
Toekomstverhalen voor iedereen
Brussel voor iedereen
De toekomst begint vandaag
De stad heruitvinden
Toekomsten voorstellen
Toekomstverhalen voor iedereen
Brussel voor iedereen
De toekomst begint vandaag
1. SOCIAAL, ETHISCH EN ECOLOGISCH VERANTWOORDE TECHNOLOGIE
Het werd tijd dat technologie uit de handen van bemoeizieke privé-platforms naar de massa ging, zodat het zijn ware nut voor de samenleving zou tonen. Het internet met gedecentraliseerde infrastructuur was geboren. Lokaal gereguleerde, coöperatieve en gedecentraliseerde organisaties vervingen de grote socialemediabedrijven om digitale omgevingen te creëren die gezonde en menselijke interactie bevorderen. Nieuwe technologieën worden onder de loep genomen op ethisch vlak met strenge evaluatie-instrumenten voordat ze op de markt kunnen komen. Psychologische en datawetenschappen worden nu ingezet om leren te bevorderen, de instrumenten van algoritmische curatie worden gebruikt om te voorkomen dat onze aandachtsspanne achteruit gaat. De ethiek rond technologische ontwikkelingen is onderdeel van dagelijkse discussies.
2. RELATIONELE KENNIS EN VAARDIGHEDEN
Zodra het belang van relationele kennis en vaardigheden in de samenleving werd erkend, werd de industriële benadering van onderwijs opzij geschoven. Er werd een systeem ontwikkeld van levenslang leren met relationele kennis en vaardigheden als kern, geïnspireerd door de vele etnische en culturele perspectieven die in onze steden bestaan. Er zijn cursussen in relationeel denken, gemeenschapsvorming, zelfkennis, kritische digitale vaardigheden, tolerantie en solidariteit die voor iedereen toegankelijk zijn. Dit nieuwe leersysteem bevordert het collectieve.
3. RELATIES BELANGRIJKER DAN ECONOMISCHE GROEI
Moe van het streven naar groei, werd het belang van goede relaties steeds meer erkend en werd er meer tijd en middelen besteed aan ‘het relationele’. Landen begonnen hun welvaart te meten aan de hand van het welzijn in plaats van hun economische rijkdom. Op cultureel vlak gingen we het streven naar groei, vooruitgang en productiviteit voorbij en definiëren we nu succes op basis van het aantal en de kwaliteit van onze relaties en ontwikkeling op vlak van duurzaamheid. Profileren en pronken met prestaties op sociale media werd contraproductief, aangezien het meer opbrengt om met elkaar te connecteren in plaats van te concurreren. Kunstmatig intelligente machines vulden veel banen in en het basisinkomen werd ingevoerd. Er staat minder op onze bankrekeningen dan vroeger, maar we hebben betere relaties en meer vrije tijd.
4. KRITISCHE OPBOUW VAN ‘PHYGITAL’ RELATIES
Terwijl vroeger veel tijd werd doorgebracht als en met avatars, kiest men nu meer voor het bewuste ontwikkelen van een netwerk van mensen. Mensen met wie we diepgaande relaties hebben, gebaseerd op online of offline face-to-face interactie. Na veel ‘trial-and-error’ in de virtuele wereld, is er nu meer kennis over hoe met relaties om te gaan. We spenderen nog altijd tijd als avatars in de virtuele wereld, maar om iemand beter te leren kennen, doen we de maskers af. Vrienden kunnen virtueel en echt zijn, zolang er maar genegenheid, solidariteit en een gevoel van veiligheid is. Relaties over tijdzones en geografische grenzen heen, zijn de norm. Hoewel de fysieke en digitale wereld naadloos op elkaar aansluiten en samen de werkelijkheid vormen, zijn de limieten van de digitale wereld gekend.
5. HERWONNEN VERTROUWEN IN ANDEREN EN IN PUBLIEKE INSTELLINGEN
Influencers, merken, bedrijven, politici dragen kunnen wettelijk gestraft worden voor het negatief misleiden en beïnvloeden van mensen. Verschillende regels, transparantiecomités, blockchain technologieën en fact-checking systemen helpen om hen te controleren. Samen met een meer fundamenteel vertrouwen in “anderen” bracht dit een nieuwe manier van kijken naar de instellingen. Politieke participatie en democratie herleven. Op persoonlijk vlak zijn mensen kritischer en bevrijd van waar-onwaar denken en spreken. De behoefte om persoonlijke meningen te uiten veranderde in ruimte maken om het oneens te zijn.
6. SOCIALE VERBEELDING ROND DE ZORG
Er is een laagdrempelig holistisch gezondheidssysteem gekomen dat mentale ondersteuning biedt waar nodig. De methoden zijn zeer gevarieerd, van ervaringsgerichte en multisensorische genezingspraktijken tot dagelijkse ondersteuning door bots. Bedoeling is om mensen te helpen om relaties beter te begrijpen en daardoor ook te verbeteren. Relaties met zichzelf en met anderen, vriendschappen, intieme relaties, familiale relaties, banden met de buurt en de maatschappij… Mentale zorg is een dagelijkse routine en er zijn geen taboes meer rond. Er is een bewustzijn dat alle emoties van tel zijn, dat er geen instant oplossingen zijn, dat we niet altijd gelukkig kunnen zijn, dat we anderen niet moeten veranderen en dat het onderhouden van gezonde relaties hard werken is.
7. ECOLOGIE HAALT HET DIGITALE IN
Om ecologische redenen hebben mensen maar een beperkt aantal uren op het internet per dag. Daardoor komen we veel meer terug buiten. Er wordt meer genoten van ‘real life’ interacties en doordat we meer met verschillende mensen geconfronteerd worden, leren we gezonde relaties te hebben die over grenzen heen mogelijk zijn. De ethische en ecologische productienormen voor technologie zijn streng en het gebruik van digitale technologie wordt zwaar belast en gelimiteerd.
Disclaimer: Dit artikel is het resultaat van interviews met experts, desktoponderzoek en gesprekken met Brusselaars rond de onderzoeksvraag ‘Hoe zullen jonge Brusselaars zich binden in 2035?’. Het doel van het onderzoek is om de huidige toestand in kaart te brengen en trends te analyseren. We gebruiken het als basis voor onze toekomstverhalen.
👶 Jonge mensen van morgen 🧑🎤 Jonge mensen van vandaag 👭 Gezonde relaties voor jongeren 📱 Technologische evoluties die kunnen beïnvloeden hoe we binden met elkaar 🔮 Toekomsten?
Jonge mensen van morgen
Beste Brussel,
Je bent de jongste hoofdstad van Europa en de jongste regio van België.
Heb je ooit gedacht aan de jongeren van de toekomst in onze stad?
De jongeren van 2035 in Brussel, dat wil zeggen Generatie Alpha, de baby’s van vandaag, de kinderen van de Millennials, de jongere broers en zussen van Generatie Z, … wat weten we over hen in vergelijking met vorige generaties?
Ze zullen met meer zijn
Ze zullen meer verschillende ethnische en culturele achtergronden hebben
Hun ouders zijn al iets ouder wanneer ze hen krijgen
Ze zullen in kleinere families opgroeien
Ze zullen de hoogst opgeleide, digitaal onderlegde en meest wereldwijd geconnecteerde generatie tot nu toe zijn
Ze zullen langer leven
Om een idee te krijgen van wat jong zijn in onze stad betekent, kijken we even naar de huidige jongeren in Brussel.
Brusselse jongeren voelen zich verbonden met hun leeftijdsgenoten, hun buurt en hun etnische afkomst. De diversiteit binnen de generatie is erg groot en er is een groot verschil tussen jongeren van verschillende buurten.
Over het algemeen heeft één op de vier jonge Belgen last van angst- of depressieve symptomen, twee keer zoveel als voor de pandemie. In juni 2021 meldde een op de 6 jonge Belgen dat ze de afgelopen 12 maanden aan zelfmoord hadden gedacht.
Dat is dus Brussel. En hoe zit het met de jeugd in het algemeen?
Jonge mensen van vandaag
Ze worden een Burnout Generatie genoemd. Aan de ene kant zijn er meer en nieuwe psychische problemen (bijvoorbeeld bigorexia en klimaatangst). Aan de andere kant is er meer openheid over het onderwerp (Stromae zingt erover, Angèle praat over haar struggles op Netflix) en gebeuren er meer inspanningen om ermee om te gaan. Games, zoals Depression The Game leren je om je in te leven in hoe het is om een depressie te hebben, of apps, zoals MOODFIT, kunnen je helpen om zelf positiever te denken.
Generatiegevechten. De mediatisering van generatiedenken en intergenerationele uitdagingen leidden tot een vinger wijzen van de ene generatie naar de andere, relaties met oudere generaties zijn niet zo eenvoudig voor velen Gen Z-ers. Ze beschuldigen de babyboomers ervan de planeet verpest te hebben, ze maken grappen over Millennials skinny broeken dragen, en ze voelden zich gestigmatiseerd toen sommigen van hen zich tijdens de pandemie misdroegen.
Ze hebben een Hybride Sociaal Leven en zijn sociaal via eender welke interface, wat extra gestimuleerd werd door de pandemie. Ze maken vrienden op Discord, ze hangen rond in een virtuele versie van hun school in Minecraft, ze maken vrienden tijdens VR-cyberraves, kijken naar een virtueel concert van Zwangere guy of zien samen met 12,3 miljoen anderen Travis Scott optreden in Fortnite. Door de tijdelijke beperkingen van het analoge samenzijn, kwam er meer bewustzijn rond de balans tussen hun online en offline leven. Ze gaan meer de bergen in, ze schaatsen, bakken brood en halen planten in huis.
Ze zijn moeilijk te vatten Multitudes. Bewuste identiteitsvorming en de vele online en offline platformen waarop ze zich kunnen uitdrukken, maakt dat velen van hen een complex geheel van lagen van zichzelf hebben. Tegenwoordig gaat het verder dan rinsta’s en finsta’s. Wat ze van zichzelf laten zien, waarover ze praten, welke waarden ze naar voor schuiven, hangt af van het platform of de nichehoek van het platform waar ze zich op dat moment op bevinden (want ja, naast Straight TikTok met dansjes en comedy, is er DeepTok met rare absurde dingen over bijvoorbeeld bonen en kikkers of nepaccounts die zich voordoen als warenhuizen).
Fluide Relaties zijn meer dan ooit aanvaard, experimenteren met en herdefiniëren van relaties en partners gebeurt met een nooit geziene openheid. Ze zijn expliciet over daten voor geld en BDSM-voorkeuren, ze verdienen geld op Onlyfans en worden verliefd op AI’s. En als ze klaar met je zijn, ghosten ze je.
The Good, The Bad and The Debate. In tijden waarin ‘wokeness’ en activisme een belangrijke plek hebben en er weinig gedeeld moreel kader is, wordt het oordelen en veroordelen deel van het dagelijks leven. Meningen verenigen en verdelen. Cancel culture is overal.
En relaties is precies wat we nodig hebben om ons beter te voelen, niet?
De kwaliteit van je relaties is belangrijker dan de kwantiteit. Kwaliteit betekent niet perfectie. Het gaat over het uitbouwen van sterke banden, het delen van een levensmissie, gemeenschappelijke waarden en doelen, een gevoel van vertrouwen, weten dat je op anderen kunt rekenen en dat zij op jou kunnen rekenen, vreugdevolle momenten delen, volledig geaccepteerd worden.
Hoe gaat het met jongeren op vlak van verbinding aangaan?
Adolescenten komen tot een nieuwe manier van niet alleen zichzelf maar ook hun interactie met anderen te begrijpen. Ze worden onafhankelijker van hun familie en begrepen en geaccepteerd worden door hun leeftijdsgenoten wordt belangrijker.
Zijn er globale trends die van invloed zijn op de manier waarop we in Brussel met elkaar omgaan?
Technologische evoluties die kunnen beïnvloeden hoe we binden met elkaar
Groei van ‘niet-westerse’ culturele invloeden
De verschuiving van culturele, technologische, politieke en economische machten in combinatie met wereldwijde crises zoals klimaatverandering en oorlogen, zullen ons leven in Brussel verder beïnvloeden. Alleen al in Azië zijn er meer dan twee miljard jongeren, het dubbele van de jeugd in de rest van de wereld. Bovendien zullen Aziatische bedrijven zoals TikTok onze sociale interactie faciliteren. Ook nieuwe vluchtelingenstromen zullen onze waarden en onze omgang met elkaar beïnvloeden.
Nieuwe virtuele sociale spaces
Een netwerk van virtuele 3D-werelden zoals Facebooks Horizon Worlds of voor de kinderen Roblox zijn ontworpen als de volgende sociale media, waar je rondhangt, werkt, leert, speelt, feest, concerten bijwoont en het beleid bespreekt als je zelfgemaakte avatar.
Metamodernisme is het combineren van zowel moderne, postmoderne als premoderne (inheemse en traditionele) culturele codes, en zou kunnen leiden tot multiperspectivisme en verbetered intercultureel/cross-historisch begrip. Allerlei tools kunnen ons helpen om mekaar beter te begrijpen (bv. realtime vertaling van spraak, zelfs via oordopjes). Door toekomstige BCI-technologie (brain computing interface) zullen we ook beter kunnen communiceren met mensen met een ernstige handicap en zelfs een beperkt gesprek kunnen voeren met baby’s, huisdieren en wilde dieren.
Nieuwe technologie om onze sociale vaardigheden te verbeteren
Met draagbare en implanteerbare technologie kunnen we bestaande (sociale) vaardigheden verbeteren en zelfs nieuwe ‘aanleren’. Wanneer we BCI-technologie (brain computing interface) gaan gebruiken, zullen onze hersenen rechtstreeks verbonden kunnen worden met het web en zo al onze vragen kunnen beantwoorden. Een toekomstige versie van het internet zou een netwerk van hersenen in plaats van computers kunnen zijn. Machine learning-systemen kunnen bewegingen van gezichtsspieren bestuderen en leugens detecteren, de hersenen hacken en persoonlijkheden verbeteren. Technologieën zoals medicijnen, transcraniële elektrische stimulatie, hersenimplantaten en genetische manipulatie kunnen de verbindingen tussen delen van de hersenen verbeteren, om multitasking-prestaties, aandacht en werkgeheugen te vergroten. Met neuromodulatie-chirurgie kunnen we misschien van psychische stoornissen af geraken. Maar wanneer BCI-technologie toegankelijk wordt voor iedereen, zullen we moeten oppassen voor criminelen die onze geest hacken, herinneringen stelen, herinneringen implanteren en onze gedachten controleren.
Technologie faciliteert nu al grote delen van ons sociale leven en dit zal in de toekomst alleen maar toenemen. Wat moeten we, gezien de ontwikkelingen die we zien gebeuren, nog allemaal onderzoeken rond de toekomst van relaties?
Toekomsten?
Toekomsten van intiem verbinding aangaan
Zullen we gematcht worden en onze relaties monitoren op basis van waarden, interesses, stemmingen en biometrische gegevens?
Hoe zullen technische hulpmiddelen en virtuele ruimtes zich verhouden tot analoge intimiteit?
…
Toekomsten van verbinding met familie en vrienden
Hoe zullen we onze tijd balanceren tussen onze biologische familie versus onze ‘gekozen familie van vrienden’?
Hoe gaan we enerzijds vrienden maken en vriendschappen onderhouden en anderzijds ons verhouden tot andersdenkende anderen?
How will digital and analogue technology trigger and facilitate support, solidarity and shared experiences with family and friends? Hoe zal digitale en analoge technologie steun, solidariteit en gedeelde ervaringen met familie en vrienden stimuleren en faciliteren?
…
Toekomsten van verbinding met maatschappij
Hoe zal technologie verbinden en verdelen en hoe zal dat bepalen hoe we elkaar vertrouwen?
Hoe zullen jongeren bijdragen aan de gemeenschap en zin geven aan het leven?
Hoe zal intergenerationeel, intercultureel, ‘interabilities’, intergender, intertalige,… verbinding plaatsvinden in de stad?
…
En vooral… wat willen we?
Tijdens dit onderzoek kwamen veel vragen naar boven. In een reeks LabAvenirs gaan we in debat over deze vragen, en daarna vertalen we mogelijke antwoorden in een muziekstuk, installatie, performance,… van de toekomsten van Brussel.
Een jaar lang hebben we met burgers en experts gesproken over het verleden, het heden en de toekomst, in de context van onze onderzoeksvraag ‘Hoe delen we de stad met elkaar in Brussel in 2030?’ Dat gebeurde van oktober 2020 tot november 2021 met 482 mensen, verspreid over 10 LabAVenirs, 5 Window Cafés en 40 één-op-één-ontmoetingen met experts en partners.
We verzamelden inzichten en uitspraken die ons een blik bieden op mogelijke toekomsten. Geïnspireerd door die inzichten hebben we 6 principes opgesteld voor het delen van de stad in 2030. We presenteerden deze principes in een online expertenlab en verfijnden ze samen. De 6 principes vormen de basis voor onze toekomstverhalen. Hieronder enkele fragmenten uit de verschillende gesprekken als ‘getuigenissen van burgers’ en de principes die we hieruit afgeleid hebben.
1.
“Ik wil geen geforceerde vermenging of futuristische hybridisatie.” ; “Delen zou betekenen dat ik mijn cultuur moet openstellen.” ; « Uit mijn bubbel stappen betekent een dialoog openen tussen mijn identiteit en de lokale identiteit.” ; “Zich openstellen betekent dat geen van de gemeenschappen, zelfs niet de autochtone, kan doen alsof ze genoeg culturele regels hebben om de dominante cultuur in de samenleving te worden.” ; “We moeten het dominante gedrag in de open ruimte in vraag stellen.” ; “Alles is te georganiseerd, dat is nefast voor de spontaniteit.” ; “Laat ons opera organiseren in Molenbeek, en rap in Woluwe.” ; “Het is niet comfortabel als er te veel interculturaliteit is; we moeten culturen openstellen, maar ook ruimtes behouden waar mensen hun eigen culturen kunnen genieten.” ; “Brussel is een smeltkroes, de mensen hier zitten niet vast in ‘zo doe je dat’-gedrag. We kunnen de mix hier waarderen.”
KRUISBESTUIVING TUSSEN GROEPEN
De stad met elkaar delen in 2030 gaat niet alleen over naast elkaar leven, maar ook over kruisbestuiving tussen groepen. Het idee is om op een respectvolle manier van tolerantie naar een echte interesse voor andere culturen en gebruiken te gaan. Dat betekent dat we af moeten van stereotypen en van de bubbelvorming.
“Het zou interessant zijn om tijdelijke plekken rond verschillende culturen, gemeenschappen en praktijken te hebben om onze ideeën uit te dagen. Het is een manier om de stad mee te laten evolueren met haar burgers.” ; “We kunnen een zinnekeparade, een autoloze zondag en een carnaval organiseren, maar met minder voorbereidingen om de drempel voor participatie zo laag mogelijk te houden.” ; “We hebben behoefte aan ongedefinieerde ruimtes in de stad die ontworpen zijn voor spontane activiteiten.” ; “We hebben meer gemixt wonen nodig.” ; “We hebben ruimtes in de stad nodig voor dagelijks gebruik, die ontworpen zijn met multigenerationele en multiculturele behoeften in gedachten.” ; “Het is niet door het uiten van je eigen cultuur dat je bruggen bouwt. Bruggen bouwen gebeurt wanneer je de grenzen van anderen respecteert.”
2.
“Het is moeilijk om vertrouwen en solidariteit te ontwikkelen met mensen die anders zijn dan jij.” ; “Er zou geen verschil mogen zijn tussen expats en immigranten.” ; “Diversiteit gaat in de eerste plaats over het erkennen van ongelijkheid.” ; “Er is veel angst voor verschillen.” ; “Alles is te gereguleerd, ik zie geen kinderen in bomen klimmen.” ; “De overgeïnstitutionaliseerde zorg maakt dat we niet meer op anderen durven rekenen.” ; “Zoveel mensen zien Brussel als een transitiestad, dat is moeilijk voor de sociale cohesie.” ; “Het is moeilijk om in contact te komen en banden te smeden met mensen die in Brussel in transitie zijn.” ; “Hoe geef je voorlichting over diversiteit aan mensen die net zijn aangekomen en die misschien niet zo lang blijven?”
UITGEBREIDE ONDERLINGE ZORG EN SOLIDARITEIT VOOR IEDEREEN
Als we de stad met elkaar willen delen in Brussel in 2030 moeten we verder gaan dan zorg en solidariteit voor alleen de mensen die we kennen. Solidariteit is meestal gebaseerd op vertrouwdheid. Het is moeilijk om solidair te zijn met mensen die heel anders zijn dan wij of die hier tijdelijk zijn. Het is belangrijk om de nadruk te leggen op het gemeenschappelijke in plaats van op de verschillen. Zo kan de individualistische levensstijl plaats maken voor meer onderlinge afhankelijkheid en wederzijdse zorg.
“We moeten vrij zijn van vooroordelen, vrij van clichés, vrij van getto’s.” ; “We zien een toename van solidariteit tussen mensen die elkaar niet kennen, door de gedeelde moeilijke situatie tijdens de crisis. We kunnen een crisis in de stad faken?” ; “Integratie in Brussel kan verplicht zijn en voor iedereen, het is een opportuniteit om Brusseleir te mogen worden, zelfs als je hier slechts tijdelijk bent. We zouden verschillende fasen en een meer gepersonaliseerde aanpak van integratie kunnen hanteren.” ; “Nieuwkomers voorlichten over diversiteit en respect is een politieke daad. Het is een kwestie van er prioriteit aan geven.” ; “Culturele activiteiten en het verenigingsleven (vrijwilligerswerk) helpen nieuwkomers bij het opbouwen van sociale netwerken.” ; “We hebben laagdrempelige open gemeenschapscentra nodig waar verschillende mensen naartoe kunnen komen en allerlei soorten activiteiten kunnen organiseren.”
3.
“Voor mij is de vraag: moet iedereen naar overal in de stad gaan?” ; “Als we het hebben over het delen van de stad, dan lijken we te spreken over het in stukken snijden, lijnen trekken en plaatsen onderling verdelen.” ; “Het is niet gemakkelijk om een appartement te vinden in Ukkel of Woluwe, mensen willen niet verhuren aan buitenlanders. Dus dan moeten we naar Molenbeek of Anderlecht.” ; “Wij steken het kanaal niet over.” ; “Ik zou me in geen enkele andere Brusselse wijk thuis voelen dan in de wijk waar ik nu woon.” ; “Ik voel me veilig in mijn gemeente.” ; “Sommige wijken zijn doods. Er zouden overal plekken zoals jongerencentra moeten zijn, ze maken dode buurten levendig.” ; “Ik heb geen romantisch idee dat we overal ‘met z’n allen samen’ moeten zijn. Sommige buurten moeten wel toegankelijker worden. Als ik naar Ukkel wil, doe ik daar een uur over.” ; “De stad delen is moeilijk. We delen bepaalde delen van de stad. We delen de straten. Maar er zijn ook plekken die we niet delen.”
VERBONDEN GEMEENTEN
Door de stad in 2030 in Brussel met elkaar te delen, kunnen er letterlijk en figuurlijk meer bruggen worden geslagen en kunnen verschillende gemeenten met elkaar worden verbonden om de vooroordelen over de buurten weg te werken. Mensen voelen zich goed in een buurt als die is zoals zij het graag hebben, maar dat maakt de buurt vaak minder welkom aanvoelt voor anderen. Dit creëert een paradox tussen ervoor zorgen dat mensen zich ergens thuis voelen en ervoor zorgen dat iedereen zich welkom voelt. Niet iedereen hoeft zich overal thuis te voelen, maar ze het is wel best dat iedereen zich overal welkom kan voelen.
“Gevoelens van veiligheid kunnen worden gestimuleerd door in groep naar verschillende wijken te gaan.” ; “We hebben een groot polygaam huwelijk nodig tussen de verschillende gemeenten in Brussel.” ; “We hebben meer sociale woningen nodig in rijkere buurten.” ; “Bestaande plekken zoals bibliotheken kunnen als brug tussen gemeenten fungeren.” ; “Meer participatieve projecten op gewestelijk niveau kunnen mensen uit verschillende gemeenten samenbrengen.” ; “We hebben een soort zusterstedenbeleid nodig voor gemeenten, waarbij elke gemeente om de 2 jaar een andere zustergemeente heeft om samen dingen mee te doen.”
4.
“Moet een van de twee talen kiezen in Brussel?” ; “Het promoten van één taal in een multiculturele stad als Brussel roept vragen op in de context van de stad met elkaar delen.” ; “Ik droom van een mooie hammam met mozaïeken, met een theesalon,… Molenbeek, een prachtige plek die de Marokkaanse cultuur laat zien.” ; “Tijdens Covid zaten we online in echokamers, en buiten deelden we de parken en fitnesstoestellen met onbekenden. Het maakte verschillen in de openbare ruimte erg zichtbaar en het voelde onveilig om daar te zijn.” ; “De institutionele kijk op diversiteit als onderwerp is nog steeds ouderwets. Als we het over diversiteit hebben, denken we vaak aan immigranten en kwetsbare bevolkingsgroepen.” ; “Voor 2030 moeten we ambitieus zijn. Zullen we mensen nog steeds indelen volgens geslacht? Misschien komen er ook bots met AI.” ; “Het taalconflict zal toenemen door de enorme toestroom van migranten als gevolg van klimaatverandering en oorlogen.” ; “Taal is een barrière voor mensen om zichzelf te zijn en om zich te verbinden met anderen. We kunnen dat overstijgen door verbinding te creëeren via vaardigheden en interesses.” ; “We moeten verschillen in seksuele geaardheid normaliseren en er open over zijn. Maar je moet je veilig voelen om dit te doen. Idealiter zou iedereen zich veilig moeten voelen om zich te uiten. Super utopisch.”
HET FACILITEREN VAN PLURALITEIT
Om de stad met elkaar te delen in Brussel in 2030 moeten we ruimte bieden voor een pluraliteit aan leefwijzen en uitdrukking van identiteiten. Het gaat erom de pluraliteit van culturele uitingen, talen, genders, perspectieven en soorten te verwelkomen. Door sociale en politieke ruimte te creëren voor pluraliteit, kunnen we van Brussel echt een laboratorium voor de toekomst van steden maken. Er is een belangrijke rol weggelegd voor het onderwijs om multiculturalisme en meertaligheid aan te leren.
“Het is ook comfortabel dat iedereen er visueel zo verschillend uitziet. Je bent niet de vreemde eend in de bijt. Laat zien hoe krachtig het kan zijn om volledig jezelf te zijn.” ; “Het is niet alleen het onderwijssysteem, ook steden hebben de verantwoordelijkheid om pluraliteit te onderwijzen. Als een jong kind geen antwoorden vindt op school, zou het geweldig zijn als ze deze dingen in de stad vinden.” ; “Wat als we een taal kunnen leren tijdens het koken of klimmen?” ; “We moeten opnieuw nadenken over de voornaamwoorden die we in ons dagelijks taalgebruik hanteren.” ; “Engels kan een officiële taal worden en administratief werk moet in elke taal mogelijk zijn.” “We hebben collectieve vieringen nodig van verschillende festivals en zo kunnen verschillende culturen op een leuke manier onder de aandacht brengen.” ; “De introductie en democratisering van realtime-vertaalapparatuur kan heel wat veranderen.”
5.
“In Brussel heb ik iemand nodig die me helpt om in en uit de metro te stappen. Het is een beetje triest. Het kost me veel tijd.” ; “De schoolboeken zijn wit, niet divers genoeg. Je ziet overal perfectie.” ; “We segregeren mensen met een handicap, zetten ze op een bus, steken ze in een sociale blok, in een speciale school. Meng ze met de anderen.” ; “Als iemand een assistent heeft, praten mensen tegen de assistent, niet rechtstreeks tegen de persoon.” ; “Het zou geweldig zijn als ik de bus zou kunnen nemen zonder te plannen en te organiseren. Dat ik gewoon mee kan doen met mijn vrienden die er al zijn, in plaats van dat ze me komen halen.” ; “Het ontbreekt mensen aan voorlichting over verschillen, omdat ze niet geconfronteerd worden met die verschillen.” ; “Ik zou graag meedoen aan de Zinnekeparade, maar iedereen staat recht en kijkt naar boven, ik zit laag in m’n rolstoel.” ; “Omgaan met tegengestelde behoeften en verlangens maakt delen moeilijk. Bijvoorbeeld feestvierders versus demente mensen, spontaniteit versus rekening houden met gehandicapten.” ; “Het gedrag op openbare plaatsen zoals sportlocaties is gebaseerd op genders. De mannelijke sfeer domineert de andere.”
INCLUSIEF DESIGN
De stad met elkaar delen in Brussel in 2030 kan niet zonder inclusief design als uitgangspunt van alles te nemen. Als je iets toegankelijk wilt maken, moet je over het algemeen veel plannen. Dat is nefast voor spontaniteit. Dat is niet zo als we vanaf het begin een multi-needs design panel hebben om alles in de stad te bedenken, te plannen en uit te voeren. ‘Multi-needs’ verwijst niet alleen naar verschillende fysieke en mentale vaardigheden, maar ook naar andere ‘handicaps’, zoals een lokale taal spreken, begrip van culturen,… Loskomen van taboes om over uiteenlopende behoeften te praten is een goed startpunt. Het is belangrijk voor de toekomst van steden om vormgeving en diensten zo te ontwerpen dat ze verschillende mensen in staat stellen op een zinvolle manier deel te nemen aan het dagelijks leven.
“Om mensen in staat te stellen zinvol aan projecten deel te nemen, moet communicatie en informatie inclusief zijn; in meerdere formaten, visueel, audio; en gebracht door organisaties die speciale groepen bereiken. Daar heeft iedereen baat bij, niet alleen mensen met een handicap maar ook nieuwkomers.” ; “Plaatsen om even weg te zijn van de chaos in de stad zijn nodig, zoals stiltepods.” ; “Ontwerpen die je naar elkaar laten glimlachen” ; “Iedereen moet leren om met diversiteit rekening te houden, zodat mensen met speciale behoeften niet extra hoeven te betalen voor hulp.” ; “Tijdens optochten of evenementen zijn er speciale voertuigen nodig waarmee we deel kunnen zijn van de optocht, genoeg plaats op tribunes, aangepaste openbare toiletten, ondersteuning voor senioren, en babysits voor kinderen om moeders toe te laten om ook deel te nemen.” ; “Om verschillende stemmen te betrekken in participatieve stadsplanning hebben we participatieve credits nodig.”
6.
“Er is een spanning tussen ‘actief burgerschap’ en de bureaucratische integratie van nieuwkomers.” ; “Het integratieproces is frustrerend voor nieuwkomers en sluit niet aan bij hun persoonlijke en professionele motivaties.” ; “Als ze geen actieve rol als burger hebben voelen de meeste mensen zich alsof ze er niet bij horen.” ; “Diversiteit wordt alleen gezien als rijkdom door mensen met privilege.” ; “Mensen van Europese (niet-Belgische) origine die in Brussel wonen, hebben de minste belangstelling voor lokale politiek (gemeentelijk en regionaal).” ; “De aanwezigheid van aparte Vlaamse en Franstalige onthaalbureaus zorgt niet voor een verenigde respons service qua praktijken en principes.” ; “Niet iedereen heeft de mentale ruimte om deel te nemen aan het vormen van de stad.” ; “Zoveel gezinnen zijn de laatste twee jaar uit hun huis gezet omdat ze de prijzen niet konden betalen.”
EEN THUIS VOOR IEDEREEN
De stad met elkaar delen in Brussel in 2030 kan als we niemand achterlaten en ervoor zorgen dat iedereen zich thuis voelt in de stad. Je kunt je thuis voelen in een stad als je een degelijke woonst hebt. Toegang tot fatsoenlijke huisvesting voor iedereen is een prioriteit. Gevolgd door sociale activiteiten en aangelegenheden waar mensen op een vrije manier anderen kunnen ontmoeten om zo rijke sociale netwerken uit te bouwen.
“Niemand zou meer dan één huis mogen bezitten.” ; “Ultieme veiligheid voor iedereen impliceert een goede huisvesting.” ; “Een ‘sleutelfeest’ voor daklozen waar we alle lege plekken in Brussel opvullen.” ; “Het leren van talen kan een plek zijn mensen te leren kennen, informatie uit te wisselen en sociale netwerken uit te bouwen” ; “Een cultuur waarin we niet per se politie nodig hebben, maar waar iedereen elkaar kan vertellen hoe je op een respectvolle manier moet leven.” ; “Mensen die hier tijdelijk zijn, zouden kunnen stemmen over bepaalde zaken, zelfs als ze tijdens de verkiezingen niet mogen stemmen.”
Disclaimer: De afgelopen maanden hebben we vragen over jongeren in Brussel in het jaar 2035 gecrowdsourced. We gingen de straat op en vroegen mensen wat ze willen weten over jongeren in onze stad in de toekomst. We spraken met experts en verzamelden vragen via een online campagne. Samen met onze projectpartner Youthwatch in Bratislava analyseerden we de 270 vragen, en kozen we de onderzoeksvraag “Hoe zullen jonge Brusselèirs en Bratislaviërs zich binden in 2035?”. In dit artikel leest u een eerste verkenning van de vraag, in de vorm van een Zoom gesprek tussen Brussel en Bratislava.
Bratislava: Hey Brussel, goed je te zien. Hoe gaat het met je?
Brussel: Hoi Bratislava! Ik ben een beetje moe van de online gesprekken, moet ik zeggen. Door al het telewerken van het afgelopen anderhalf jaar, heb ik een serieuze Zoom overdosis gehad.
Bratislava: Ja, ik ben blij dat we terugkeren naar het offline leven. Terrassen en bars zijn weer open, iedereen is terug van vakantie, het werkritme zit er weer in, en jongeren gaan naar school. Slowakije is een van de EU-landen waar de scholen het langst gesloten waren tijdens de eerste en tweede golf van Covid-19. Iedereen is dus blij dat ze terug naar de schoolbanken kunnen.
Brussel: Dat is inderdaad een van de positieve gevolgen van wat we hebben meegemaakt. Naar school gaan is opgewaardeerd, zowel door de ouders als door de jongeren zelf. Maar er zijn ook heel wat uitdagingen bijgekomen, wat jonge mensen betreft. Ik ben blij dat we aan elkaar zijn gekoppeld om samen rond de toekomst van jongeren te werken.
Bratislava: Ik ook. Bratislava, Brussel, er zijn voordelen van naast elkaar te staan in de alfabetische lijst van hoofdsteden van Europa. Dus het idee van het project is dat we onderzoek doen rond ‘jonge mensen in het jaar 2035’ met als doel de positie van jongeren in onze samenlevingen te versterken?
Brussel: Klopt. En daarna maken we de inzichten tastbaar door ze in toekomstverhalen te gieten, zoals de radioshow van de toekomst van BrusselAVenir die hier vorig jaar plaatsvond. Zo’n verhalen kunnen ons, steden, helpen om vandaag betere beslissingen te nemen.
Bratislava: Cool. En door dit met de jeugd van vandaag te doen, helpen we hen om hun potentieel te ontdekken en betrekken we hen meteen bij het vormgeven van onze steden.
Brussel: Voilà. Door hun cruciale rol in steden hebben we hen voor ons project Future Fertilisers van onze stad genoemd, toch?
Bratislava: Inderdaad. Zij zijn niet alleen de ondernemers, leraren, politici en gezinshoofden van morgen. Zij hebben ook nu al een frisse kijk op hoe het anders kan. Als Future Fertilisers planten en bemesten zij de jeugd van de toekomst.
Brussel: En er zijn veel jongeren in onze steden. Ik ben sinds de jaren zeventig aan het verjongen. Ik ben het jongste gewest van België en de jongste hoofdstad van de EU. Een derde van mijn bevolking is jonger dan 25. Dus ja, laten we ons eens in deze groep verdiepen. Help me eens, Bratislava, hoe definiëren we jongeren in dit project?
Bratislava: Jeugd is de tijd waarin kinderen stap voor stap autonoom worden van hun ouders. Het is de periode waarin ze hun ideeën ontwikkelen over wie ze zijn. Dit gebeurt via relaties met anderen. De Europese Unie definieert jongeren als zij tussen 13 en 30 jaar oud, en deze leeftijdscategorie gebruiken we voor het project.
Brussel: Eerlijk gezegd zijn we allebei meer dan 1000 jaar oud. Ik zit niet op TikTok en investeer niet in crypto’s. De jeugd bijhouden is altijd al een uitdaging geweest, en de snelle technologische ontwikkelingen maken het er niet makkelijker op. De jongeren van nu, Generatie Z, (geboren tussen 1996 en 2010) is een moeilijk te definiëren groep, een nog moeilijkere groep om te volgen en de moeilijkste groep om je voor te stellen in de toekomst.
Bratislava: Maar wacht, in 2035 zal generatie Z 25 tot 40 jaar oud zijn, dat is toch geen jeugd meer?
Brussel: Correct. De jeugd van 2035 zal grotendeels Generatie Alpha zijn, degenen die geboren zijn tussen 2011 en 2025. Zij zullen in 2035 10 tot 24 jaar oud zijn.
Bratislava: Dus we bestuderen de toekomst van een leeftijdsgroep waarvan sommigen nog niet geboren zijn. Gaan we orakels en astrologen raadplegen?
Brussel: Haha, niet echt. Er is heel wat informatie beschikbaar die ons kan helpen om ons een beeld te vormen van hoe ze mogelijk zouden kunnen evolueren. De tijd waarin een generatie opgroeit en hun materiële realiteit zijn zeer vormend. De Stille Generatie bijvoorbeeld maakte de Grote Depressie en de Tweede Wereldoorlog mee en luisterde naar de radio. De babyboomers werden volwassen in de naoorlogse economische voorspoed en groeiden op met het idee dat alles beter zou worden, en het nieuws bereikte hen via de televisie.
Bratislava: Ik snap het. En Generatie X werd gevormd door moeilijke economische omstandigheden, de koude oorlog en het einde van de seksuele vrijheid toen HIV opkwam. Zij zijn de MTV-generatie en hadden videocassetterecorders en walkmans.
Brussel: En dan hebben we Generatie Y. Zij zijn opgegroeid met mondiale vraagstukken rond bijvoorbeeld terrorisme. De opkomst van het internet en de sociale media hebben een grote impact op hun jonge leven gehad.
Bratislava: Dus door trends en technologische ontwikkelingen te bestuderen die de mogelijke werelden van 2035 zullen beïnvloeden, kunnen we een idee krijgen van hoe deze leeftijdsgroep zou kunnen gaan zijn. En daarnaast kunnen we bestuderen hoe ze als kinderen zijn.
Brussel: En we kunnen kijken naar hun ouders, de generatie door wie ze worden opgevoed.
Bratislava: De meeste leden van Gen Z zijn kinderen van de meer pragmatische Generatie X, en de meeste leden van Generatie Alpha zijn kinderen van de dromerige Generatie Y.
Brussel: Inderdaad. Dus de jongeren van vandaag, en de jongeren van 2035, wat weten we over hen?
Bratislava: Gen Z groeit op in een snelle wereld, met wereldwijde crises zoals de financiële crisis, de klimaatverandering en de crisis van de democratie – denk: de Arabische Lente. Ze groeien op met internet altijd en overal toegankelijk via verschillende apparaten, en zijn voortdurend blootgesteld aan informatie. Sociale media-influencers zijn hun helden, zoals de YouTuber PewDiePie of GoGo in Slowakije.
Brussel: En in Generatie Alpha groeit men op met nog meer chaos, complexiteit en tegenstrijdigheid?
Bratislava: Inderdaad. Terwijl ze spelen met bots en vooral tot alles wat een scherm heeft aangetrokken zijn. Ik ben benieuwd wat de impact zal zijn.
Brussel: Hun betovergrootouders in Europa groeiden op terwijl onschuldige vrouwen en mannen op de brandstapel brandden. Ik ben er zeker van dat de kinderen smartphones en tablets zullen overleven, denk je niet?
Bratislava: Goed punt. Ik maak me ook geen zorgen.
Brussel: Van generatie Alpha wordt gezegd dat het de best opgeleide generatie in de geschiedenis wordt en de meest tech-savvy. Zij zullen moeten uitzoeken hoe ze met zowel de kansen als de uitdagingen van de technologie moeten omgaan.
Bratislava: Veel van hun sociale interactie zal via sociale media verlopen. Hun vrienden kunnen robots zijn, ze zullen misschien nanotechnologie in hun lichaam hebben die hun gezondheid monitort, of apparaten om gedachten te lezen, of implantaten met weet-ik-wat voor functies. Maar zullen ze nog in staat zijn om te schrijven of een auto te besturen?
Brussel: Of met een vreemde te praten zonder masker?
Bratislava: Heb je gehoord dat ze overwegen om de naam van Generatie Alpha te veranderen in Generatie C, verwijzend naar COVID?
Brussel: Haha, nee, nog niet. Het benoemen van en spelen met generatiestereoptypen lijkt een hobby van sommige mensen. Je bent je er wel van bewust dat generatiedenken zijn voor- en nadelen heeft, toch?
Bratislava: Zeker. Er zijn evenveel verschillen als gelijkenissen als je verschillende generaties vergelijkt. Het is een drastische veralgemening.
Brussel: En deze veralgemening lijkt bij elke generatie moeilijker te gaan. Neem Generatie Z. Zij groeien op met het internet en niemand weet wat ze daar eigenlijk doen heelder dagen. Zodra ze hun Disney-filmobsessie achter zich hebben gelaten, beginnen ze een YouTube-kanaal waarop ze hun vaardigheden op vlak van nagels tatoeëren delen. Daarna raken ze verslaafd aan Fortnite en Dinosaur Metal, waarna ze boeddhist worden en in memes beginnen te communiceren.
Bratislava: Je hebt gelijk. Door hun creatieve en vrije identiteitsvorming is er binnen één generatie meer diversiteit dan ooit.
Brussel: Ik ben bovendien de meest kosmopolitische stad van Europa en de tweede van de wereld met meer dan 180 nationaliteiten en meer dan 108 verschillende gesproken talen. Naast de zeer diverse etnische en culturele achtergronden zijn ook de verschillen tussen jongeren uit verschillende wijken groot.
Bratislava: In tegenstelling tot Brussel ben ik nog niet zo divers. Wij hebben kleine groepen internationale studenten en enkele etnische groepen, maar die zijn allemaal goed geïntegreerd. We kunnen wel spreken van een groeiende diversiteit in meningen, waarden en denkwijzen. Door mijn openheid trek ik bijvoorbeeld mensen uit de LGBTQIA+ gemeenschap aan, omdat zij zich hier meer geaccepteerd voelen dan op het platteland.
Brussel: Voor mij maakt de diversiteit het moeilijk om jonge mensen te begrijpen, te bereiken en te betrekken. Ze zijn erg verbonden met hun leeftijdsgenoten, hun buurt en hun etnische afkomst, maar hun band met de rest van de stad is nogal zwak. ¼ van de jongeren is werkloos en voelt zich niet verbonden met de politiek en hun stad. Velen voelen zich aan de ene kant buitengesloten en aan de andere kant gestigmatiseerd door de media en de politie. Een gevoelig maar zeer actueel onderwerp.
Bratislava: Ook in Slowakije is er een gebrek aan vertrouwen in politici en instellingen. 80% van de jonge Slowaken vindt dat hun stem niet wordt gehoord. Als gevolg daarvan zien we de aanhang van extreem rechts groeien en een toename van samenzweringstheorieën. Hoewel veel jongeren mijn huidige burgemeester Matúš Vallo bewonderen, gaan ze niet stemmen en zijn ze moeilijk te engageren voor publiek aangelegenheden. Het systeem slaagt er niet in jongeren op de toekomst voor te bereiden en daar zijn ze niet blij mee.
Brussel: Dus, als er één onderwerp is met betrekking tot de jeugd in het jaar 2035 dat we zouden moeten onderzoeken volgens jou… wat zou dat dan zijn, Bratislava?
Bratislava: Net als u hebben we veel onderzoek gedaan, met deskundigen gesproken en meer dan 277 vragen van burgers verzameld. Een terugkerend en zeer actueel thema blijkt de geestelijke gezondheid van onze jongeren te zijn. Die wordt beïnvloed door de pandemie maar ook door de toenemende rol van technologie in hun leven.
Brussel: Interessant… Vertel me meer.
Bratislava: Adolescentie is een cruciale periode voor het ontwikkelen van sociale en emotionele gewoonten die belangrijk zijn voor het geestelijk welzijn. Er is een toename van psychische problemen, er verschijnen nieuwe vormen zoals orthorexia, bigorexia en klimaatangst, en de meeste gevallen blijven ondergediagnosticeerd en onderbehandeld. In 2020 verleende IPčko (een Slowaakse hulplijn) 52 682 keer hulp aan mensen die zich niet goed voelden. Door de enorme werkdruk werden in datzelfde jaar 60 147 verzoeken om hulp niet beantwoord.
Brussel: We hebben hier met een vergelijkbare situatie te maken. Al voor de pandemie voelden veel jongeren zich niet goed. Gen Y wordt vaak de “opgebrande generatie” genoemd en vertoont tekenen van veel stress en frustratie op het werk. Momenteel krijgen ook Gen Zers, die nog studeren, last van burnout, depressie en frustraties ov hun persoonlijke leven. Een indicator zijn de zelfmoordcijfers. In België is zelfmoord de meest voorkomende doodsoorzaak voor jongeren tussen 15 en 24 jaar. Uit recent onderzoek is gebleken dat tijdens de COVID-19 crisis 1 op de 4 jongeren tussen 18 en 29 jaar zelfmoord heeft overwogen.
Bratislava: Dit zijn verontrustende cijfers. De tijd waarin ze opgroeien is niet gemakkelijk. Ze hebben veel opties en zijn verantwoordelijk voor hun eigen succes. Iedereen met toegang tot internet kan het tegenwoordig maken, toch? Maar de paden naar succes zijn wazig, en vaak weten hun ouders ook niet hoe ze hen moeten begeleiden.
Brussel: Inderdaad. Alles is mogelijk en ze kunnen zijn wie ze zijn, ze hebben veel vrijheid. Aan de andere kant lijden ze ook onder het gebrek aan grenzen en zekerheden. En ze weten niet wie ze kunnen vertrouwen en wat echt is.
Bratislava: Maar zolang ze een goede internetverbinding en een volle batterij hebben, komen ze daar wel achter op sociale media, niet?
Brussel: Sociale netwerken zijn de plaats waar ze in contact zijn met hun leeftijdsgenoten en leidraden vinden voor het leven – recepten om cool te zijn, beter te presteren of hun haar te kleuren. Maar in hoeverre deze platforms een gezonde plek zijn om rond te hangen, valt te betwijfelen.
Brussel: Correct. Het hele debat over de manier waarop techbedrijven onze aandacht manipuleren, is hot en happening. Maar tot nu toe hebben enkel de werknemers van de techbedrijven en hun kinderen de sociale media verlaten.
Bratislava: En het is via deze kanalen dat jongeren gebombardeerd worden met informatie over de angstaanjagende staat van de wereld. Denk aan politiek, mensenrechten, klimaat, …
Brussel: … pandemieën?
Bratislava: Inderdaad. Dat brengt ons bij de impact van de pandemie op de mentale gezondheid. Het plannen van de toekomst werd ineens onmogelijk. Jonge mensen zaten in lockdown bij hun ouders, die in sommige gevallen zeer controlerend of helemaal niet geïnteresseerd zijn, sommigen zelfs agressief. Dat leidde in bepaalde gevallen tot tragische omstandigheden. Het sociale leven verschoof van gedeeltelijk offline/online naar enkel online. Niet meer met je vrienden kunnen rondhangen is dramatisch in deze levensfase. Gen Z heeft dit alles heel bewust ervaren, maar ook voor Gen Alpha zal er een impact zijn.
Brussel: Van de verschillende oorzaken van geestelijke gezondheidsproblemen, werd het belang van gezonde relaties een zeer opvallende tijdens de Covid 19 pandemie. De Mental Health Foundation definieert relaties als “de manier waarop twee of meer mensen met elkaar verbonden zijn, of hun staat van verbondenheid”. Recente studies uit Ierland en de VS hebben aangetoond dat negatieve sociale interacties en relaties het risico op depressie, angst en zelfmoordgedachten vergroten, terwijl positieve interacties het risico op deze problemen verkleinen.
Bratislava: Dus laten we gezonde relaties als focus nemen voor onze verkenning van de jeugd in 2035?
Brussel: Goed idee! De toekomst brengt wellicht een toenemende digitalisering van ons (sociale) leven, een grotere rol voor bots zoals ‘Her‘, meer relaties gespreid over de hele wereld, en nog veel meer. Daarom gaan we samen met onze burgers verkennen wat het zou kunnen betekenen om in 2035 gezonde relaties te hebben. En hoe steden van de toekomst de vorming van gezonde relaties voor jonge mensen kunnen ondersteunen.
Bratislava: Dus onze onderzoeksvraag is: ‘goede verbinding en volle batterij: hoe zullen jonge Brusselaars en Bratislaviërs zich binden in 2035?’
Brussel: Voilà. En dat zullen we uitzoeken samen met zoveel mogelijk burgers.
Bratislava: Dit is dus een oproep aan alle lezers: zin om mee te doen aan dit avontuur? Laat het ons dan weten!
Brussel: Locaties – culturele centra of jeugdhuizen bijvoorbeeld – kunnen onze bijeenkomsten en labs hosten en wij kunnen hen toekomstactiviteiten aanbieden. We zijn op zoek naar scholen, onderzoeksbureaus, studenten die graag onderzoek doen naar jongeren, mentale gezondheid, technologie of naar de toekomst, en die willen experimenteren met nieuwe methodes en manieren om onderzoek te verspreiden. We zouden graag samenwerken met mediamakers die content willen co-creëren over de toekomst van jongeren. En creatieven en makers van allerlei pluimage worden uitgenodigd om mee het uiteindelijke toekomstverhaal te maken.
Bratislava: In principe vinden we voor iedereen die wil een rol. En we beloven dat het leuk wordt!
Brussel: Zowiezo!
Brussel: Hou je goed daar! We spreken elkaar snel weer!
Disclaimer: Dit artikel is het resultaat van interviews met experts, desktop onderzoek en babbels met Brusseleirs over de vraag: “hoe delen we de stad met elkaar in Brussel in 2030?”. Het doel van dit onderzoek is het heden in kaart te brengen en trends te analyseren, en het vormt de basis voor onze toekomstverhalen.
INHOUD 💬 Intro: Wat betekent “de stad delen”? 👀 2030 : Over negen jaar 👹 De reële realiteit: vier monsters 👊 Hordes en weerstand: zes sprongen 👂 Leren en leren: goede voorbeelden, lokaal en wereldwijd 💘 Let op: Toekomsten in de maak
Intro: Wat betekent “de stad delen”?
Lieve Brussel, je bent geen taart: we kunnen je niet aansnijden en onder elkaar verdelen!
Dank aan de Brusseleirs die ons dit duidelijk maakten 🙏🙏
We willen je delen, beste Brussel, door de materiële en immateriële werelden waaruit je bestaat te delen: busritten, plekken, feesten, kennis, informatie, zorg, regels, middelen, culturen, identiteiten, talen, tijd en verhalen.
Waarom moeten we eigenlijk de stad delen als we tevreden zijn in onze eigen bubbels?
We verhuizen naar steden omdat ze kansen en nieuwe ervaringen bieden, maar ook omdat we er vrijer zijn van blikken en commentaren dan in een dorp, en er meer op onszelf kunnen leven.
Crises zoals klimaatverandering, terrorisme en de pandemie maakten onze kwetsbaarheden en onderlinge afhankelijkheden duidelijk. We kunnen niet zonder anderen. We hebben sociale interactie nodig, als we niet willen vereenzamen, vertrouwen in elkaar is noodzakelijk om ons veilig te voelen…
Regeringen over de hele wereld hebben dit begrepen: tijdens de laatste Habitat III-conferentie van de Verenigde Naties in 2016 hebben ze – naast vele andere doelen – hun inzet beloofd om diversiteit te omarmen en beter samen te leven.
We wilden niet enkel kijken naar officiële doelstellingen en beloften, maar vroegen ook de burgers op straat wat samenwonen in 2030 voor hen zou moeten betekenen:
🎯 Solidariteit los van verschillen 🎯 Een gevoel van erbij te horen voor iedereen 🎯 Warme sociale netwerken 🎯 Display van culturele expressies 🎯 Actief burgerschap 🎯 Leefbaarheid voor iedereen 🎯 Nieuwe gedeelde verhalen over de stad
2030 : Over negen jaar
2030, een bijzonder jaar voor Brussel.
België viert 200 jaar onafhankelijkheid! 🎺 En naast deze belangrijke verjaardag zou de stad graag de ziel en de titel van Culturele Hoofdstad van Europa vieren 🤞🤞
Brussel in 2030: wat weten we? 🙈🙈
We zullen met meer zijn en we zullen diverser zijn.
Er zullen veel nieuwkomers zijn, door klimaatmigratie (meer exotisch eten in Brussel).
De nieuwkomers zullen zowel mensen zijn als robots, paddenstoelen en andere soorten.
Sommigen van ons zullen meertaligheid omarmen (de moeilijke keuze), anderen zullen blijven vertrouwen op vertaal tools (wat niet altijd werkt voor realtime interpretaties).
In bepaaldebuurten zullen meer immigranten toekomen, waardoor die buurten nog dichter bevolkt en dus onaantrekkelijk worden voor velen..
Er zullen veel meer camera’s zijn en ze zullen een betere beeldkwaliteit hebben, compacter zijn, betere analytische en gezichtsherkenning software hebben…(blijven lachen dus, je staat op beeld).
Brussel zal verticaal moeten groeien (einde van de dorpssfeer in sommige wijken).
Doordat we met meer op minderruimte zullen wonen, zullen we misschien moeten kiezen tussen ‘natuur in stad’ en ‘natuur of stad’.
Deze ‘verdichting’ zal ons dwingen om (te) dicht bij elkaar te leven en bewegen (RIP sociale afstand).
Verdichting zal vooral de arme en kwetsbare bevolkingsgroepen treffen (hmmm…).
Wacht, we hebben sociale woningen (maar waar gaan we die bouwen, in het zuiden of noorden van Brussel?)
Meer huisvesting betekent minder ruimte voor de stedelingen om hun groenten in de stad te telen (ah, de eeuwige strijd om ruimte).
Wat dacht je van stadstuinen op de daken van sociale woningen, om de mix te bevorderen?
Zal het thuiswerkbeleid dat door Covid-19 is ingevoerd niet blijven, op zijn minst voor de Europese instellingen? Dan zouden heel wat leegstaande panden hebben in 2030.
Pas wel op, want dit kan allemaal evengoed nepnieuws zijn! (Hoe kunnen we elkaar vertrouwen in een superdiverse stad als Brussel?)
We kunnen blijven speculeren over de toekomst… Wat weten we over het nu?
De reële realiteit: vier monsters
We zijn allemaal heel verschillend op verschillende vlakken.
Het onderling delen van de stad in Brussel betekent delen over… heen: Culturen Band met de stad (nieuwkomers vs oude Brusseleirs) Gemeenten Verschillende behoeften Genders Generaties Religies Sociaal-economische klassen Soorten …
2. Het noorden van Brussel ≠ het zuiden van Brussel
Eén ding valt ons allemaal op als we door Brussel wandelen: je komt in een andere stad als je het kanaal oversteekt. Het is bekend dat de stad zowel de armste als enkele van de rijkste gemeenten van het land herbergt. Brussel staat bekend als een van de groenste steden van Europa, maar niet iedereen heeft gemakkelijk toegang tot dit groen. Deze verdeling weerspiegelt de toenemende sociaal-economische ongelijkheden tussen de verschillende gemeenten.
Bepaalde groepen van de Brusselse bevolking amper met elkaar in contact in het dagelijkse leven. Deze segregatie is een uitdaging voor de leefbaarheid van de stad op lange termijn.
3. 1 Gewest, 2 Gemeenschappen en 19 Gemeenten: verschillende doelen en verschillende visies
Institutioneel hebben we in Brussel twee gemeenschappen (bepaald door twee talen, Frans en Nederlands), maar we weten allemaal dat er in werkelijkheid veel meer gemeenschappen zijn, etnische en culturele. Momenteel worden er in Brussel meer dan 164 verschillende talen gesproken. Vergeet de 164 talen, als nieuwkomer bijvoorbeeld wordt je in een hokje geplaatst van de Franstalige of Nederlandstalige bureaucratie.
Bureaucracy, de tweede grote focus van integratie. Van nieuwkomers wordt vooral verwacht dat ze zich uitgebreid verdiepen in het administratieve werk rond identiteitskaarten en belastingen. Wat als we ons, in de plaats, richten op hun inclusie als burgers, door hen te mobiliseren in lokaal beleid, en op te roepen om bij te dragen aan de ontwikkeling van de toekomst van hun stad?
4. Delen versus social distancing
Post-covid interactie is momenteel een groot vraagteken: zullen we voorzichtig zijn in de omgang met vreemden? Zullen we alleen rondhangen met de mensen die we kennen? Zullen we nog openstaan voor spontane bijeenkomsten?
Wat als het grote publiek het openbaar vervoer gaat inruilen voor eigen auto’s en fietsen. Het #blijfinuwkot-beleid blijft mogelijk (deels) na het einde van de pandemie; zo worden telewerken, online winkelen en leren op afstand genormaliseerd.
‘Delen van de stad’ in deze omstandigheden vereist het opnieuw leren van de handeling en betekenis van delen.
Hordes en weerstand: zes sprongen
Om met elkaar te delen…
moeten we ons openstellen, aanpassen, tolerant zijn. Hoe kunnen we verschillende gemeenschappen motiveren om open te staan voor elkaar?
moeten we zorg en solidariteit uitbreiden naar vreemden en andere soorten. Hoe kunnen we geven om mensen die we niet kennen en solidair zijn met hen?
moeten verschillende naast elkaar wonende groepen met elkaar omgaan. Hoe kunnen we letterlijk en figuurlijk bruggen bouwen tussen de verschillende buurten?
moeten we toegang hebben (zowel de fysieke middelen, als de juiste informatie en kennis). Hoe kunnen we ontwerpen voor diversiteit in Brussel?
moeten we onszelf kunnen zijn en ons daar veilig bij voelen. Hoe kunnen we pluraliteit in taal, cultuur en identiteit verwelkomen?
moeten we het gevoel hebben ergens bij te horen. Hoe kunnen we dat bevorderen door actief burgerschap?
Deze obstakels overkomen zal cruciaal zijn om de stad met elkaar kunnen delen in Bruxsels in 2030.
Leren en leren: goede voorbeelden, lokaal en wereldwijd
Brass’Art cafe in Molenbeek, is een gemeenschapscafé dat de barrières van sociale en religieuze verdeeldheid wil doorbreken en een ruimte wil bieden waar diverse mensen met verschillende culturele achtergronden elkaar kunnen ontmoeten.
Le Manguier en Fleurs in Brussels, creëert een ruimte van betrokkenheid die dient als platform voor dialoog tussen nieuwkomers, uitwisseling van informatie en de vorming van netwerken.
The House of One wordt een plek in Berlijn waar het naast elkaar bestaan van religies vreedzaam wordt beleefd. Het brengt een synagoge, een kerk en een moskee samen onder één dak. Het wordt een ontmoetingsplaats, waar gelovigen en een breed publiek samen kunnen komen en meer over de religies en elkaar kunnen leren.
Queering the Map is een online kaart die wordt beheerd door een community. Het archiveert digitaal de LGBTQ2IA+-ervaringen in relatie tot fysieke ruimtes. De banken in het park, bomen, poorten op de kaart vertellen allemaal een verhaal over een andere realiteit die we niet altijd zien.
Het programma Sport in Favour of Inclusion and Citizenship for Refugees and Asylum Seekers in Straatsburg heeft tot doel de integratie van doelgroepen door middel van sport te ondersteunen. Deelnemers doen concrete fysieke activiteiten en worden geïntroduceerd in bestaande gezondheidsprogramma’s. Daardoor wordt hun bewustzijn over maatschappelijke waarden en burgerschap vergroot; de deelnemers leren over welzijn en zo ook beter voor zichzelf te zorgen.
Wat leren we van deze initiatieven?
Er is niet één formule voor samenleven in superdiversiteit, het gaat om dagelijkse praktische aanpassingen en discussies.
De plaatsen van artefacten (voorwerpen die dierbaar zijn voor verschillende culturen en gemeenschappen) in een gedeelde ruimte helpt verschillende mensen om zich op hun gemak te voelen.
Door zichtbaarheid te geven aan hybride vormen van kunst en cultuur in de stad, stimuleren we om te interageren met mensen die verschillend zijn van hen.
Het promoten van buitenactiviteiten doorheen het jaar door middel van ontwerp en programmering voor verschillende weersomstandigheden, waaronder regenvriendelijke openbare ruimtes, zijn van vitaal belang voor sociale interacties.
Het is gemakkelijker om mensen met verschillende achtergronden samen te brengen rond een gemeenschappelijke behoefte, die door henzelf is geuit (bijvoorbeeld: een taal leren). Zodra deze verschillende groepen bij elkaar komen, kan een ruimte worden gecreëerd voor uitwisselingen rond het dagelijks leven. Dit is een belangrijk ingrediënt bij het opbouwen van een goed sociaal weefsel.
Het gebruik van visuele vormen van communicatie zoals kaarten en diagrammen helpt verschillende mensen van verschillende lagen van de samenleving dingen beter te begrijpen.
🚧 Opgelet: Toekomsten in de maak
“Inclusie gaat niet om het organiseren van iets dat iedereen aanspreekt, maar om ervoor te zorgen dat er voor iedereen iets is dat hen aanspreekt”.
Marie Umuhoza, festivalcoördinator van Underneath Which Rivers Flows
Hou onze sociale media in de gaten om meer te weten te komen over de bouwstenen van ons toekomstverhaal dat zal tonen hoe het delen van Brussel in 2030 eruit zou kunnen zien.
De voorbije maanden hebben we on- en offline vragen gecrowdsourced over hoe we in 2030 in Brussel zullen samenleven. Gewapend met mondmaskers en alcoholgel trokken we naar Josaphatpark, Terkamerenbos, Scheutbos, park van Laken, Tour en Taxis, park van Vorst en Leopoldpark. Na een analyse van de 280 vragen kozen we samen met experts om ons te focussen op de onderzoeksvraag ‘Hoe delen we de stad met elkaar in Bruxsels in 2030?’
Brussel is een laboratorium voor het experimenteren met nieuwe vormen van samenleven. Tijdens de Ramadan schuif een gemengde groep mensen aan aan iftar-tafels; Brusseleirs delen graag eten van verschillende culturen tijdens een goede babbel; de straten van Brussel zijn het toneel voor de Pride Parade, de Zinneke Parade en de demonstraties voor Black Lives Matter. Dit zijn voorbeelden waarbij de ruimte heel anders wordt gebruikt dan normaal, en waar het publiek mixt. Maar dit is niet altijd het geval.
Met de onderzoeksvraag willen we onderzoeken hoe we de materiële werelden (ruimtes en middelen) en de immateriële werelden (kennis; culturen; talen; identiteiten; zorg en verhalen) kunnen delen met verschillende soorten mensen. Delen in diversiteit is een integraal ingrediënt om samen te leven in een stad als Brussel. Om een beeld te vormen van de toekomst rond het thema, moeten we navigeren door tal van complexiteiten die centraal staan in Brussel, zoals delen in hyperdiversiteit; delen in een ruimtelijk verdeelde context; delen in een institutioneel doolhof; en delen in Covid tijden.
Brusseleirs weten al hoe ze moeten delen, dus we beginnen met het uitwisselen van ideeën en opvattingen over ‘het delen van de stad’ in 2030. Dit proces faciliteren we de komende maanden.
Scroll gerust verder om alle vragen te lezen die we verzamelden over het thema ‘samenleven in 2030’.
Can we have car free city by 2030? How will the street and buildings look like to create more connection and shared spaces that are not packed? What tools do we have to connect with others that at first look we don’t see or feel similarities with? How can we overcome fear and turned it into trust? Can we have more presence and appreciation for what there is? How will we avoid conflict and stereotypes between the different populations in 2030? Will we be able to maintain a secular society and freedom of speech despite current political trends on both sides of the spectrum? Will the lingua franca of Brussels go from French to English, and will Flemish be further marginalized by this shift? How can we avoid segregation between linguistic and cultural communities going forward? What are good structures of houses that you can live harmoniously with other humans and livings while preserving your privacy? Will our social media and information bubbles already have exploded by then? Comment créer des liens sociaux entre les différents “ghettos” bruxellois? Comment les personnes pauvres vont pouvoir prendre leur place dans la société? Quid du lien intergénérationnelle à la sortie de la crise du Covid? Est ce qu’il y aura l’allocation universelle? Est ce qu’il n’y aura plus de sans-abri? Est ce qu’il y aura un accès faciliter aux droits sociaux pour tous? Est-ce que notre état veillera à protéger les plus fragiles? Ma rue sera telle encore si calme? Que sera la diversité en 2030? Aurons-nous pu entamer une vraie transition vers une économie locale et résiliente? Aurons-nous mis en place une forme de revenu universel? Quel sera la situation des migrants qui tentent de s’établir en Europe, aura-t-on finalement pu les accueillir comme il se doit? Wie zijn mijn buren? Wat is hun verhaal? Gaan we meer bomen zien, een groene stad, waar fietsers en voetgangers overal voorrang hebben? Hoe kunnen we in harmonie en met kennis en respect voor elkaar leven in een diverse samenleving? Hoe definiëren we diversiteit in 2030? Hoe hebben we de groeiende ongelijkheid kunnen omkeren? Hoe vrij bewegen we over grenzen heen? Zal het nog zo divers zijn als nu, of zullen armere mensen uit de stad verdreven zijn? Should Brussels become officially trilingual? Will Brussels ever become an independent state? Would they change the law so old Belgian houses can be tear down or at least restored properly so the city looks nicer? Will we dare to ask each other questions about cultural habits? Will we be open to learning new languages? Will Covid-19 pandemic amplify the inequalities in the city? Hoe kunnen we naar een niet racistisch en objectief politie- en rechtssysteem? Hebben we geld, ondersteuning of voordelige initiatieven van de stad om te kunnen leven en kopen in de Brussel? Wat is de rol van robots in de politiemacht? Will there be more cultural sharing? Comment sera la mobilité à Bruxelles en 2030? Peut-on prendre quelques exemples de villes françaises plus durables? Comment sera Bruxelles en termes d’espaces verts/faits divers, pourrait-on en trouver en dehors du centre-ville? Will Brussels continue to be multicultural? Me as a newcomer, will I be a part of the real Brussel? Will COVID-19 pandemic change the way social interaction is conducted? I notice that society becomes day by day more individualistic. Will it become even more in 10 years? Will mobility- transport be extended in the city suburbs so that they will have access to the city center? La ville aura-t-elle plus d’espaces verts? Will the prices get higher; therefore forcing some groups outside the city? Will public spaces have more elements that provoke more social activities open air? Will the city have spaces that remain open all day? How will i stop being afraid of other people that I consider unfamiliar? What will be the common point of reference between the groups of the city? Des moyens d’intégration différents sauront-ils disponibles? La diversité sera-t-elle toujours un “problème”, ou sera-t-elle enfin banalisée? La diversité sera-t-elle toujours une particularité, un enjeu, ou sera-t-elle acquise et devenue simplement “la norme”? La mixité sera-t-elle intégrée à nos manières de fonctionner ensemble, tout naturellement? Bruxelles sera-t-elle toujours une ville “record”, ou la diversité sera une donne présente universellement? Hoe gaan we zorgen dat mensen in de straat elkaar blijven kennen, helpen en bezoeken? Hoe gaan we polarisering tegen vanuit een bottom-up positie? Hoe inclusief en toch hoogstaand onderwijs organiseren? Hoe kunnen we polarisering (bv. op politiek en democratisch vlak) vermijden? Hoe zal geestelijke gezondheid vorm krijgen in een diverse samenleving? How will urban mobility enhance social interaction? Will public transportation aim at creating human interactions at the top of sustainable mobility? Quel rôle l’agriculture urbaine jouera-t-elle dans la ville? L’agriculture urbaine sera-t-elle une source centrale d’interactions sociales? L’interaction entre les différents groupes sociaux sera-t-elle affectée par les anciens modèles de relations entre les classes sociales? Comment la participation des citoyens aux projets urbains peut-elle être plus inclusive? Il y aura plus de plateformes en ligne pour atteindre un plus grand nombre de personnes? L’institution cherchera-t-elle à accroître et à diversifier sa participation aux initiatives ascendantes? Nowadays creative hubs are run mostly between companies and inaccessible institutions; therefore, they are exclusive and not interested in public participation. How can creative hubs be established in a more participatory way? How will music play a role in the expression of diversity? Comment la vie nocturne participera-t-elle à la création d’interactions entre différents groupes sociaux en 2030 ? How will the urban environment be linked to nature? How will the city/nature relationship be? How will people of the city experience nature? How will be possible to transfer social visibility from online to offline events? How dense will be the city? Will a new type of density enable a different set of social interaction? Y a-t-il possibilité d’établir un réseau centralisé de laboratoires et d’activités (peinture, céramique, poésie) dans les quartiers? How will the multiculturality of Brussels evolve? Considering the impact of covid on nightlife, how will that affect the way people meet each other in a long term? The city is moving away from car-oriented planning and more space is freed for public use; will that form the base for a new way of experiencing social exchanges in the city? In which way the need of the families will be met? Will families still moving out of the city in favor of a more comfortable suburban life or the city will accommodate families too? Comment l’urbanisme peut-il être plus ouvert aux initiatives publiques? How new ways of mobility and the related configuration of the space will change the quality of interactions in the space? Will some of the most iconic sights of the city be pedestrianized? Will be avenue Louise more accessible to pedestrians? How will the relationship between police and the public will evolve? Will the city be safer? How will the crime in the city evolve? How will the linguistic configuration of the city be in ten years? Will the city become multilingual in practice? Which languages will be spoken the most? How will circular economy initiatives change the relationship between public and private? La confiance sociale permettra-t-elle des initiatives de partage durable à plus grande échelle? Comment la technologie assurera-t-elle la médiation des relations humaines dans l’utilisation publique de l’espace et des infrastructures? Y aura-t-il plus d’écoles, plus de salles de classe à l’intérieur qui permettront aux élèves d’avoir une meilleure relation les uns avec les autres? Y aura-t-il une réelle participation citoyenne où même les citoyens bruxellois non représentés auront leur mot à dire? Des initiatives comme le jardinage urbain peuvent-elles améliorer l’interaction entre les citoyens? Is there going to be any chance for people to engage with redevelopment projects instead of having the companies deciding over as in the example of Heysel? Would acts as the creation of shopping mall be replaced by projects like Tour & Taxis, that include an open public space? Would it be possible to have a more of a neighbourhood dimension shops instead of malls? Will there be enough communication of initiatives and actions between the different neighbourhoods of Brussels? Y aurait-il plus d’activités gratuites dans la ville qui permettraient à plus de gens de participer? Y aura-t-il plus de subventions pour aider les communautés dans le besoin? Will the housing construction prevail and the creation of public shared spaces will disappear because of the economic development of the city ? Will there be more infrastructure for using bikes in the city in general? Will more people abandon the city because it doesn’t offer a natural environment anymore? How can diversity be experienced at school in 10 years? Will there be more physical interaction between people, or will it be done through the social media? Will sports play an important role on the social interaction of people with each other? Are there going to be more swimming places as public infrastructure? How will the garbage disposal will work in 10 years? Will the traffic problem be solved enabling other methods of transportation? Will Brussels continue to be a working place for many commuters or will the working people move to the city? Les petits magasins ethniques existeront-ils à l’avenir, ou seront-ils remplacés par de grandes chaînes? Is there going to be an alternative to car ownership freeing the space nowadays used as parking? Will neighbourhoods be bigger or smaller? Quel genre d’événements publics la ville accueillerait-elle? Seront-ils liés à la religion comme vacances de Noël? How will local culture be expressed? Will kids be playing on the streets of Brussels? Is there going to be more green space? Hebben we een duurzame plaats gevonden voor alles en iedereen? Will there be more systemic inclusion by then? If coexistence will be achieved, will crime be reduced? Is communication the primal mode that diversity and coexistence can be achieved? How can diversity in the workplace can be achieved? Hoe zal de digitale kloof gedicht zijn in 2030? Hoe kunnen we digitale toepassingen toegankelijk en betaalbaar maken voor iedereen? Hoe zullen de moderne communicatiekanalen voor iedereen toegankelijk zijn? Hoe zal ervoor gezorgd worden dat in 2030 de mensen elkaar makkelijker kunnen vinden? Hoe zullen er duurzame wijkinitiatieven bestaan, plekken waar er ruimte is om eigen initiatieven op te zetten? Hoe kunnen we de drempels tot participatie verlagen? Hoe kunnen we er voor zorgen dat mensen de verschillenden diensten gemakkelijker vinden en kunnen participeren naargelang interesse en eigen kunnen? Hoe kunnen we de drempel voor participatie voor nieuwkomers in de stad verlagen? Lage drempels helpen om te participeren waardoor je je talenten beter kan ontwikkelen, je erkend wordt,…? Hoe kan de verbinding tussen verschillende wijken verbeteren? Hoe zal er voor gezorgd worden dat je overal kan gaan en staan waar je wil en je goed kan voelen, dat je niet meer moet aarzelen om een “vreemde” winkel binnen te gaan? Hoe zal de technologie voor betere online vergaderingen zich verder ontwikkelen? Hoe kan meertaligheid vanzelfsprekend worden? Zullen we geen pandemieën meer hebben? Hoe zullen we met eenzaamheid omgaan? Zal de politie luisteren naar jongeren en hun rol als medewerkers in de stad opnemen? Zullen vrouwen kunnen gaan en staan waar ze willen zonder lastig gevallen te worden? Zullen de stadsdiensten toegankelijk zijn voor iedereen, ook voor mensen met verschillende beperkingen (waaronder ook taal, letterkunde)? Hoe zullen alle aanwezige groepen in de stad representatief vertegenwoordigd zijn in de maatschappij? Zal Brussel compleet autovrij zijn? Hoe zullen structurele drempels zijn weggewerkt? Hoe zullen kinderen keuze kunnen maken op basis van talenten? Zal Brussel zo groen geworden zijn dat we nu in de publieke plaats eten in plaats van in restaurants? Zal er geen politiegeluid meer te horen zijn? Wat zal de rol van praktijktesten zijn in de aanpak van discriminatie op de werkvloer? Zullen sportcomplexen gratis / toegankelijk zijn voor iedereen? Hoe zal “slow democracy” zich verhouden ten opzichte van politieke partijen? (bijvoorbeeld kinderopvang, brede school,…) Zal de stad veilig zijn? Zal er een nieuwe opleiding zijn, ‘HR’ in de hogeschool? Hoe zal de verhouding man – vrouw in relatie tot het kind zijn? Zal diversiteit worden gezien als een oplossing, en niet als een probleem? How will we share the city amongst each other in Brussels in 2035? Zal de politie geen wapens meer dragen? Zullen essentiële beroepen ge(her)waardeerd worden, op een financiële manier of op maatschappelijk vlak? Hoe zal de toegang tot de arbeidsmarkt ook tot hogere niveaus gaan? Hoe zal er ingezet worden op talentgericht aannemen i.p.v. te focussen op bepaalde diploma’s? Hoe zullen scholen de rol opnemen om in te zetten op talenten om zo het verschil in de rijkdom van de ouders te neutraliseren? Hoe kan er meer focus komen op mentaal welzijn, zowel op school als in de vrije tijd? Hoe kan de overheid een facilitator worden van de burgers; hoe kunnen de burgers en de overheid op gelijke hoogte komen, want de mensen zijn de changemakers? Hoe kan de mening van een grotere groep burgers worden meegenomen in het maken van het beleid. Hoe kunnen we optimistisch zijn, de systemen veranderen heel traag, terwijl de burgers veel sneller zijn? Past de overheid zich aan aan jongeren? Passen jongeren zich aan aan de overheid? Moeten jongeren zich wel aanpassen? Doet de regering genoeg voor jongeren? Hoe kunnen we diversiteit behouden en verbeteren? Hoe kunnen we het integratieproces tussen nieuwkomers en lokale bevolking verbeteren? Wat is het effect van media op jongeren en nieuwkomers? Hoe kunnen we de negativiteit van de massamedia filteren? Hoe kunnen we de lokale burgers culturele “bewustwording” bieden? Wat zijn de instrumenten om de visie van burgers uit te breiden? How could the city create more public spaces that are not a square? How can we fight deforestation? How will the changing in urban density affect our social relationships? How could it be possible to recreate the social places available on summertime for the entire year? How will police relate to diversity in 2030? Will police robots not be racist? Will people be happier? How the relationship between youth and police will change in ten years? Will the police be more tolerant? La pratique de la police sera-t-elle inscrite dans un nouveau cadre de pratique approprié afin de garantir l’ordre public? La mobilité durable prévaudra-t-elle? How will local communities and international communities engage in the future? Y aura-t-il différentes façons de comprendre les différentes cultures, à côté de la formation scolaire? Will the city be more flexible in the way it accommodates newcomers? Will newcomers have to adapt to the city or will be the city able to assimilate them without pushing them to standardized behaviors? How will multilingualism be in ten years? Will English be more integrated into the everyday experience of public services or will it only be a temporary “bridge” language? Will there be a way to provide the experience of diverse cultures without the spatial experience of the site where those cultures are performed? How can we enhance social exchanges and create places of interaction on smaller scales, instead of massive parks and public squares? Bruxelles sera-t-elle toujours aussi multiculturelle qu’aujourd’hui? Comment la ville pourrait-elle favoriser l’interaction entre les habitants et les nouveaux arrivants au cours de leur apprentissage linguistique? Comment fixer la fraction entre la communauté internationale et la communauté locale? How could it be possible for people living different social spheres to meet individuals with a different background? How can European institutions be more involved in deconstructing exclusive social clusters between their employees? How could bike infrastructures could car infrastructures? How the many temporary presences in the city could be integrated into a more meaningful system of interactions? How could temporary social exchanges in the city lead to a more long-term social effect? Zal racisme eindelijk een non issue worden? Kunnen we racisme uitroeien? Is de samenleving homogener of minder homogeen dan nu het geval is? Is er een sterkere mix tussen verschillende nationaliteiten, geloofsovertuigingen, … of wordt de bevolking juist meer gefractioneerd hierdoor? Heeft de huidige opkomst van extreem rechts in Vlaanderen een effect op de Brusselse politiek en samenleving? Hoe zit het met de aangrenzende Vlaamse gemeenten rond het Brusselse gewest, die ook steeds meer de Brusselse diversiteit reflecteren o.a. door het grote aantal mensen die werken in Brussel maar besluiten om net buiten het gewest te gaan wonen? Worden randgemeentes binnen x aantal jaar ook als (buitenwijken van) Brussel gezien? Zo ja, hoe staat de politiek hierover en houden deze gemeenten dan ook vast aan Nederlands als voertaal of evolueren deze op termijn eerder naar een tweetalige werking (zoals het oprichten van Franstalige scholen, etc.)? Is wonen nog betaalbaar in de stad voor jongeren? Hoe zorgen we ervoor dat wijk/jeugd/cultuur/sociale activiteiten en projecten niet aan de kant worden geschoven voor commerciële projecten? Is er nog plek en draagvlak om jeugd in eigen stad te laten experimenteren en dingen uit te proberen? Hoe zou de relatie tussen verschillende bevolkingsgroepen en de politie/overheid zijn gevorderd? Zal de media voor iedereen evenveel respect hebben? Gaan mensen meer verdraagzamer zijn voor anderen? Zal er misschien minder wordt gedacht in groepen? Blijft iedereen elkaar aanvaarden? Zou racisme de wereld uit zijn? Zal er meer gelijkheid zijn? Gaat er meer appreciatie zijn voor andere culturen? Hoe zien toekomstige families er uit? Gaat er meer verdraagzaamheid zijn en minder achterdocht? Hoe het staat met gelijkheid, duurzaamheid,…? Zullen we meer vredevol samenleven? Zullen mens en natuur harmonisch samenleven? Zullen we een meer divers publiek hebben dan nu? Is er minder discriminatie? Bestaat Vlaams Belang nog? zal racisme nog bestaan? Is er zichtbaar meer diversiteit dan 10 jaar geleden? Is er een diverse samenleving die in harmonie samenleeft? Is er nog racisme? Zijn mensen toleranter geworden voor andere culturen, klassen, soorten,…? Voelen mensen van andere culturen, klassen, soorten,… zich nog als een ‘buitenbeentje’ binnen de samenleving? Hoe gevarieerd gaat onze samenleving eruit zien? Diversiteit is iets dat ik persoonlijk heel belangrijk vind, maar zal dat niet voor nog meer culturele botsingen zorgen? Hoe gaan de verschillende culturen met elkaar verzoend zijn? Gaan mensen meer verdraagzaam zijn t.a.v. andere culturen? Zal er vrede zal zijn? Zal racisme en populisme toenemen? Gaat er meer tolerantie zijn ten opzichte van mensen met een andere geaardheid, etniciteit,…? Gaat er meer representatie in de media zijn? Zal de helft van de Belgische bevolking nog bestaan uit Belgen, of wordt de meerderheid buitenlanders? Gaat er in elk restaurant een speciaal gerecht aangeboden worden van een ander land? Wordt iedereen meer progressief en verdwijnt racisme op een gegeven moment, omdat men er niet meer onderuit kan komen? Hoe laten we mensen met totaal andere cultuur zich thuis voelen in een Brussel met totaal andere westerse progressieve ideeën? En omgekeerd, hoe zorgen we ervoor dat de progressieve Brusselaar geen frustraties krijgt tegen mensen die enkele westerse progressieve ideeën nog niet kennen? Hoe krijgen we pluraliteit zonder fricties tussen verschillende leefgroepen in Brussel? Zullen bevolkingen nog sterk gescheiden leven? Will there be more systemic inclusion by then? Will there be more green spaces apart from the center? How will we interact after Covid? Can art in public spaces act as a facilitator between different cultures? Is there a possibility to live together with natural wildlife in a city? Can we stop putting asphalt in our cities without harming our way of living? Is youth going to be included in the decision-making process in the future? Will it be easier to meet new people in public spaces in the future? How can we improve the interactions between international citizens and Brusselaars? Can we achieve a city where as little as possible is owned and as much as possible is shared: from cars, to bicycles, to lawnmowers? Is it possible for people from different cultures to get to know each other so that they can share with each other? Are people who have lived here for a long time (but not have the Belgian or double nationality) be allowed to help make decisions about the city (for example voting)? Can we make people their lives better by having some creative housing projects? Gaan er minder regels en formaliteiten zijn om iets fijn te mogen organiseren op openbare plaatsen? Gaan jonge mensen juist langer of minder lang in de stad blijven wonen? Heeft iedereen die wilt de kans om uit de stad te vertrekken? We leven duidelijk in een super diverse stad, maar hoe gaat die diversiteit blijven evolueren? Gaat de diversiteit stijgen, dalen of stagneren? Gaat corona een blijvende impact hebben op de manier waarop wij leven in 2030? Gaat er een grote taalbarrière blijven bestaan? Wat zijn creatieve manieren om andere wijken te leren kennen? Is het mogelijk om het verkeer in de stad beter te reguleren? Is goedkoop tot gratis openbaar vervoer in het centrum van de stad een mogelijkheid? Wat zijn kleine maar toch impactvolle acties die het algemene leven in Brussel aangenamer kunnen maken? Kunnen jeugdhuizen een belangrijke rol spelen bij het verbinden van wijken/buurten? Kunnen alle beter gegoede Brusselaars het verschil maken voor mensen die het minder breed hebben? Quelle sera la diversité de Bruxelles dans 10 ans? Est-il possible que les gens soient plus tolérants les uns envers les autres? Les vélos partagés joueront-ils un rôle majeur à l’avenir? La ville doit-elle prendre des initiative pour les personne étrangère? Comment le gouvernement peut-il aidée les jeunes étudiants à se développer ? Comment motiver les étrangers à étudier chez nous? Les étudiants étranger ont-ils assez d’aide financier? Quel aides financière peuvent il apporter? Que faut-il faire pour motiver les interaction interculturelles? Faut-il augmenter la fréquence d’exposition plus multiculturel? La ville devrait-elle encourager les maison de jeunes à éduquer leur jeunes? La ville doit-elle débloquer plus d’aide et subside pour les maison de jeune? Comment Bruxelles peut-elle stimuler et organiser des activités plus pertinentes pour les jeunes? La ville devrait-elle organiser plus d’activités public comme des marchés, foires etc.? Doit-on organiser plus de sujets scolaire autour de la diversité, pour sensibiliser et éduquer les jeunes? Doit-on organiser plus de sortie scolaire pour les jeunes basé sur la diversité? Les partie d’extrême droite ont ils leur place parmi le gouvernement? Comment peut-on empêcher ou limiter la promotion l’extrême droite et leur message? Le régime politique actuel est-il adapté au problème et défi des jeunes au quotidien? Le régime politique actuel est-il adapté au problème et défi des étrangers au quotidien? Que peut-on faire pour informer le gouvernement des problèmes des jeunes et étrangers? L’hygiène dans les espace public, est-il conforme au norme? La ville doit-elle investir plus dans les espaces publics? La ville doit-elle investir plus dans la propreté des espace public? Que peut-on faire pour sensibiliser les gens à la propreté des espaces publics? Sera-t-il possible d’éliminer le vandalisme par des pratiques d’intégration sociale? L’architecture permettra-t-elle plus de connexion entre les espaces internes et externes? Y aura-t-il plus d’espaces habitables dans les lieux publics? Les villes seront-elles plus reliées à la campagne par les transports publics? Y aura-t-il plus d’espaces pour les initiatives sociales bottom-up? Y aura-t-il plus d’espaces pour les initiatives de cocréation? La ville redeviendra-t-elle vivante et vivante en 2030? Are many people still going to work from 9 till 5? Est-ce que toutes les genres d’humains continuons de se faire la guerre? Quel place pour la nature à Bruxelles en 2030? Are people going to be happier? Is the rythm of life slower? Quel sera le moyen de déplacement privilégié en ville? Are the different cultures mixed? How will covid impact the future? What is going to happen around the concept of ecosystemic services? La ville sera-t-elle co-construite avec les habitants des quartiers? Y-aura-t-il toujours autant de voitures du Bruxelles? Est-ce que les quartiers seront de plus en plus mixtes socialement, ou à l’inverse avec de plus en plus d’écant? Est-ce que nous vivrons mieux? Is Covid still present? Est-ce que les schémà de vie peuvent changer? Are there still cars? Is there still so much concrete in the city? Are we going to need heat regulation systems? La crise du logement à Bruxelles se sera-t-elle tésorbé partiellement ou totalement? Vivrons-nous de manière plus durable et responsable? What is the situation of mobility in the city? Est-ce qu’il y aura plus d’initiatives collectives de petites échelles? Est-ce que j’aurais encore peur de la police? Est-ce qu’on devra toujours lutter contre le changement climatique? Do we produce all our own food inside the city? Est-ce que je participerais à la vie de mon quartier? Quels seront les transports en commun qui nous faciliterons la vie? Comment les gens vont pouvoir se nourir sainement? Is biodiversity increased in 2030? Est-ce que le vélo sera le moyen de transport numéro 1?
Maandag, 7 oktober 2030 Vandaag begint het nieuwe schooljaar. De afgelopen jaren werd het voor kinderen als maar moeilijker om terug te keren naar school door aanhoudende hittegolven; zomervakanties werden steeds langer. Hittegolven zijn een groot probleem geworden voor veel mensen in onze samenleving. De ergste was in de zomer van 2024, toen verschillende mensen in Brussel, vooral armen en ouderen, erdoor omkwamen. Brussel was toen nochtans een van de groenste steden van Europa. Helaas haalde niet iedereen daar voordeel uit. Een tekort aan groene schaduwplekken en gebrekkige informatieverstrekking voor de diverse bevolking van de stad, leidden tot een aantal ongelukkige voorvallen die rechtstreeks het gevolg waren van de klimaatverandering. Basisvoorzieningen kwamen in het gedrang, omdat de werknemers van die diensten slachtoffers waren van de langdurige hitte. Om hier een antwoord op te bieden, werd in 2026 een socio-ecologisch fonds opgericht. Het eerste initiatief van dat fonds focuste op straatverlichting. Door de installatie van infraroodsensoren gaan straatlampen nu pas aan als er mensen passeren. De lampen werden geleidelijk aan vervangen door energie-efficiëntere alternatieven. De opbrengst van die besparing kwam terecht in het fonds en werd gebruikt om de woonsten van kwetsbare groepen te isoleren. Dit initiatief zorgde trouwens ook voor een herstel van de biodiversiteit, want meer en meer uilen en vleermuizen werden weer aangetrokken door het Brusselse nachtleven. Vandaag staan, overal in de stad, kiosken die een verfrissende nevel verspreiden tijdens hittegolven en schuilplek bieden bij overvloedige regenval. Deze kiosken zijn voor lokale overheden ook een kanaal dat hen helpt om dichter bij de burgers te staan, te luisteren naar hun bezorgdheden en hen informatie en nuttige tips te geven over hoe ze met de uitdagingen van vandaag kunnen omgaan. Een nieuwe vorm van burgerschap bleek cruciaal in de strijd tegen de klimaatopwarming in de stedelijke context.
Dinsdag, 8 oktober 2030 Er beweegt veel in de stad vandaag, nu iedereen terug naar school of werk gaat. Incentives voor auto’s werden afgeschaft in heel België om duurzame mobiliteitsinfrastructuur te financieren. Daardoor pendelen meer mensen nu met de fiets of het openbaar vervoer. In het algemeen is er “anti-auto” discours in de politiek, en ook in de media. Als ondersteuning hebben jongeren, ouderen, en mensen met een laag inkomen gratis toegang tot het openbaar vervoer. Wat opviel, was de razendsnelle toename van fietsers. Dat was vooral te danken aan veiligere fietspaden en speciale subsidies voor elektrische fietsen voor mensen zonder auto. Radjaa, een Tunesisch-Belgische vrouw, wou altijd al fietsen, maar voelde zich niet veilig op de fiets, zeker niet met haar kind achterop. Ze sloot zich aan bij een buurtgroep voor collectief fietsen, en nu voelt ze zich eindelijk op haar gemak, ook tijdens spitsuren. Autodeeldiensten zijn heel populair geworden nu ze op het niveau van de buurt beheerd worden, en door het dichten van de digitale kloof, worden ze door een breed publiek gebruikt. Hoewel dinsdag de drukste dag van de week is, is de lucht in de stad schoon, is er weinig geluidsoverlast, voelen de straten veilig en zijn mensen een pak minder gestresseerd.
Autodeeldiensten zijn heel populair geworden nu ze op het niveau van de buurt beheerd worden, en door het dichten van de digitale kloof worden ze door een breed publiek gebruikt.
Woensdag, 9 oktober 2030 Op woensdagen en vrijdagen moet iedereen enkel in de voormiddag werken, de namiddagen zijn vrij. Lonen zijn gewoon hetzelfde gebleven, want het is een onderdeel van het progressieve regeerakkoord. Deze halve dagen creëren momenten voor de bevolking om het wat kalmer aan te doen en tijd te spenderen met familie, of zich in te zetten voor de buurt. Dit heeft niet alleen een positieve impact gehad op het sociale weefsel van de stad, maar ook op onze gezamenlijke ecologische voetafdruk. In 2019 was er veel druk en kritiek op de individuele voetafdruk van burgers. In plaats van een positieve invloed, had dat vooral een averechts effect, met intolerantie en polarisering tot gevolg. Met het “klimaatbuurt-initiatief” focussen burgers voortaan op de gezamenlijke voetafdruk van hun buurten. Op die manier ondersteunen buren elkaar door info, tips en goede voorbeelden te delen met elkaar. Zo komen vanavond in de Malibranstraat buren samen om een pas geïmmigreerd gezin te helpen om hun woning energie-efficiënt te maken. Het gezin werd hier niet over ingelicht, en is nog niet vertrouwd met de Brusselse administratie. De buren schrijven samen een mail naar het socio-ecologisch fonds van het Brusselse gewest om ondersteuning te vragen voor dit gezin van nieuwkomers. Ondertussen leert de gemeenschap van de nieuwkomers nieuwe technieken om spaarzaam om te gaan met water, elektriciteit en gas. Schaarste leerde hen creatief omgaan met weinig middelen.
Met het “klimaatbuurt-initiatief” focussen burgers voortaan op de gezamenlijke voetafdruk van hun buurten.
Donderdag, 10 oktober 2030 In 2012 hadden we “Donderdag Veggiedag”, vandaag hebben we in Brussel “Donderdag Vastendag”. Wat begon met een aantal hipsters die een ritueel van de Brusselse migrantengemeenschap overnam, werd een ingeburgerde gewoonte van velen. Waar het ook vandaan komt, het is een zegen voor de planeet. Veel mensen die meedoen aan de wekelijkse vastendag krijgen er een gezondere relatie met voeding door. In een stad als Brussel, waar 190 nationaliteiten vertegenwoordigd zijn, was het niet bepaald makkelijk om de eetgewoontes van mensen te veranderen. In het verleden kochten veel mensen ingrediënten die vanuit de hele wereld geïmporteerd werden om hun traditionele gerechten te bereiden. Dit veranderde geleidelijk aan toen een aantal vooruitstrevende chefs uit verschillende gemeenschappen begonnen te experimenteren met die traditionele recepten. Ze vervingen het vlees en andere niet-lokale ingrediënten door alternatieven. De resultaten waren verrassend smaakvol. We zijn nog niet 100% overgeschakeld naar een plantaardig dieet, de spanning rond vleesconsumptie gelinkt aan religieuze en culturele normen – wat een serieus punt van discussie was in 2020 – is opgelost. Doordat mensen creatiever werden in het bedenken van alternatieve recepten en de gezondheidsvoordelen meer in de verf werden gezet, heeft de meerderheid van de Brusselse bevolking duurzame eetgewoontes aangenomen. Maar de grootste verwezenlijking op vlak van voeding in onze stad, is dat al onze schoolmaaltijden nu lokaal en biologisch zijn.
De grootste verwezenlijking op vlak van voeding in onze stad, is dat al onze schoolmaaltijden nu lokaal en biologisch zijn.
Vrijdag, 11 oktober 2030 Het is het begin van een lang weekend, maar bijna niemand neemt nog het vliegtuig om naar het buitenland te gaan. In 2021 voelden veel mensen zich schuldig toen ze vlogen. Anderen waren dan weer boos omwille van de zware taksen op vluchten, waardoor ze zich die niet meer konden veroorloven. Maar schuldgevoel, noch boosheid hielp de socio-ecologische situatie, we waren tenslotte allemaal slachtoffer geworden van een consumptiecultuur die het individuele boven het collectieve plaatste. Het positieve was dat mensen zich de vraag begonnen te stellen ‘of het niet egoïstisch is om zoveel te vliegen en anderen die kansen te ontnemen’, vooral dan armere mensen en de volgende generaties. De eengemaakte mediastrategie in Brussel speelde een belangrijke rol in het uitleggen aan de bevolking wat het probleem was, in een makkelijk te begrijpen taal en vorm. Pedagogische campagnes voor nieuwe oplossingen zoals ‘slow travelling’, en Flight Rationing hielp mensen niet alleen hun gedrag aan te passen, maar ook om een ‘verantwoorde burger-cultuur’ te ontwikkelen. De Europese instellingen drongen erop aan dat de Europarlementariërs een ‘no flight’ beleid aan te nemen als onderdeel van de Flight Rationing strategie. Alle EU-werknemers krijgen langere vakanties om met de trein te kunnen reizen. Als gevolg daarvan hebben we nu een verbazingwekkend spoorwegnet in Europa met nachttreinen tegen een betaalbare prijs. We nemen nog steeds het vliegtuig, maar met Flight Rationing hebben we het jaarlijkse aantal vluchten sterk verminderd.
We nemen nog steeds het vliegtuig, maar met Flight Rationing hebben we het jaarlijkse aantal vluchten sterk verminderd.
Zaterdag, 12 oktober 2030 Deze morgen had in de Brusselse Noordwijk een burgerraad plaats met de Bouwmeester van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, om te overleggen over de recente toename van klimaatvluchtelingen en het tekort aan woningen voor deze doelgroep. Het is fascinerend om op radioshow ‘20:30 Brussels Talks’ burgers, vluchtelingen en de Bouwmeester gezamenlijk conclusies te horen trekken. Als volgende stap zal een deel van de vluchtelingen naar leegstaande appartementen in Saint-Vide/Leegbeek verhuizen, terwijl anderen tijdelijk onderdak zullen krijgen tot er meer woningen in de gemeente Leegbeek gerenoveerd zijn. Ondertussen woedt een hevig debat over de uitbreiding van de bebouwde ruimte. Goedkeuring voor nieuwe bouwplannen werd heel moeilijk, aangezien de verdichting ervoor zorgde dat er minder ruimte was voor groen in de stad. Door de lege gemeente Saint-Vide/Leegbeek te laten heropleven kunnen we de belangrijke parken en groene zones intact houden, want die zijn broodnodig in een veranderend klimaat. In de stedenbouwkundige sector zijn er vandaag twee grote doelstellingen: energie-efficiënte sociale woningen en gedeelde tuinen. Dankzij de gemeenschapsprogramma’s voor moestuinen zien we veel gedeelde tuinen in de openbare ruimte en op daken. Vorig jaar zagen we voor het eerste dat iedereen toegang had tot vers en biologisch voedsel, en niet, zoals in het verleden, alleen de enkele geprivilegieerden die het zich konden veroorloven. Het voelt goed, en bovenal zien we een terugkeer van levendige gemeenschappen, interculturele kennisoverdracht en welzijn.
Zondag, 13 oktober 2030 In Schaarbeek zijn vanochtend een hoop mensen samengekomen in het Josaphatpark voor een gesprek rond spiritualiteit. De spirituele debatten van vandaag zijn heel anders dan het new-age spiritualisme dat opkwam in 2019. In plaats van individuele transformatie richten we ons op de gemeenschap en het collectief welzijn. Er leeft een schuldgevoel bij vele Europeanen over wat er gebeurt in het Zuiden. De negatieve impact van klimaatverandering is daar immers immens, mensen zien er af van overstromingen, droogtes en extreme hitte. Hier hopen we als samenleving veerkrachtig te blijven. Elke zondag hebben we een solidaire Table d’Hôtes, waar mensen een gratis lunch krijgen, bereid met verse en lokale ingrediënten. Het is een systeem van vrije bijdragen, waarbij zij die het zich kunnen veroorloven iets betalen, en wie dat niet kan zich niet verplicht moet voelen. Belangrijk is dat deze lunches mensen van verschillende achtergronden, sociale klassen, en meningen samenbrengt en hen een gezonde houding tegenover voeding bijbrengen. Deze namiddag kondigt het burgerpanel de definitieve verdeling van het budget aan (50% van dat budget wordt beheerd door het burgerpanel). In tegenstelling tot vorig jaar heeft iedereen het gevoel dat het debat rond ‘sociale cohesie’ minder ruimte zal innemen tijdens de discussie omdat er zoveel dingen voorgoed zijn veranderd. De klimaatproblematiek blijft wel hoog op de agenda staan. Onze manier van leven is vandaag heel anders, vergeleken met tien jaar geleden. We zijn niet teruggekeerd naar de middeleeuwen, maar leven wel meer zoals onze grootouders, in de zin dat we zuiniger omgaan met grondstoffen en gezonde menselijke relaties meer naar waarde schatten.
Hoe zijn we zover gekomen?
We hadden nooit durven dromen dat er zo veel zou veranderen in Brussel op 10 jaar tijd. Het vergde een collectieve shift in waarden, we moesten opnieuw leren wat solidariteit betekent, en onze levensstijl radicaal aanpassen. Het jaar 2019 was het keerpunt, toen werd duidelijk dat klimaatverandering vooral een kwestie van sociale rechtvaardigheid is. Hoewel de meeste CO2-uitstoot van een relatief kleine groep kwam, waren de effecten voelbaar voor iedereen, en zelfs meer voor de meest kwetsbaren in onze maatschappij. Anderzijds waren veel van de voorgestelde duurzame oplossingen enkel toegankelijk voor een kleine groep, waardoor de sociale ongelijkheid enkel groter werd.
Pas toen zowel burgers als overheden erkenden dat de klimaattransitie en sociale rechtvaardigheid met elkaar verweven zijn, werd de sprong naar een eco-sociale toekomst haalbaar. De transitie was het resultaat van een collectieve shift in mindsets en acties, niet door mensen een levensstijl op te dringen, maar door hen alternatieven aan te bieden die bij hen passen. Uiteindelijk moest iedereen haar of zijn verantwoordelijkheid nemen, niet zozeer als consument, maar vooral als burger, om de transitie vooruit te helpen. De verschuiving van “ecologie als bestraffing” naar “ecologie als welvarende levensstijl” was essentieel. Overheden zorgden er mee voor dat burgers niet moesten kiezen tussen het einde van de maand en het einde van de wereld.
Maar we zijn er nog niet. De wereld is nog niet volledig gered en sociale ongelijkheid in onze stad is nog niet volledig uitgeroeid. De beweging is wel op gang gekomen en is niet te stoppen. We kunnen niet meer terug.
2019 staat in de geschiedenisboeken als een cruciaal jaar voor de eco-sociale transitie op 3 vlakken: eerst en vooral zorgden sociale en ecologische bewegingen zoals Youth4Climate, Extinction Rebellion en de Gele Hesjes ervoor dat burgers zich mobiliseerden om druk uit te oefenen op de overheid; vervolgens kreeg klimaatverandering een plaats in onze persoonlijke levens, en hielpen we elkaar in de transitie; en ten slotte zijn we gezamenlijk beginnen fantaseren over de toekomst, wat een echte trigger voor verandering zou blijken.
Wil je meer weten over hoe we tot deze toekomstvisies zijn gekomen? Lees er over op onze Medium pagina.
Het is hoog tijd dat steden ‘vergroenen’. Maar klimaatvriendelijke initiatieven brengen een risico op toenemende ongelijkheden met zich mee. Precies uit deze spanning ontstond de gele hesjesbeweging: het in gang zetten van de ecologische transitie, zonder rekening te houden met de negatieve impact voor de gewone burger.
Moeten ecologische maatregelen nadelig zijn voor minder rijke burgers — of kan de overgang naar een groene stad een kans voor iedereen zijn? Om ervoor te zorgen dat de weg naar een stad die niet alleen groen is maar ook inclusief, betrekken we bij BrusselAVenir burgers bij het vinden van antwoorden.
Smoothie recepten voor ecologische transitie: “Green Detox” of “Green Disaster”?
Brussel in 2030, beeld het je in. Een groene, eco- en klimaatvriendelijke stad. Mensen hebben elektrische auto’s en huizen zijn passief met zonnepanelen en energiebesparende ramen. De meeste mensen eten gezond, lokaal geproduceerd voedsel. Geconnecteerde burgers gebruiken apps om deel te nemen aan de politiek en om besluitvormers rechtstreeks te beïnvloeden.
Futuristische ecosteden worden vaak afgeschilderd als een groen paradijs.
Maar wat als de helft van dat paradijs een luchtkasteel was?
Wat als auto’s met fossiele brandstoffen verboden zijn, armere burgers hun auto moeten afgeven, ondanks het feit dat ze in zones wonen die niet goed verbonden zijn met het openbaar vervoer. Wat als strenge passieve huisvestingsvereisten de minder rijke verhinderen te renoveren, en onhygiënische levensomstandigheden verergeren.
Wat als biologisch voedsel een voorrecht blijft voor mensen met een dikke portemonnee. Wat als, terwijl rijke mensen nog steeds meer dan tien keer meer koolstof uitstoten dan armere mensen, ze ook nog steeds 4 keer minder belasting betalen. En wat als kinderen in minder bevoorrechte buurten geen kennis hebben van de apps die hun bevoorrechte tegenhangers gebruiken om deel te nemen aan de samenleving, invloed te hebben op de politiek en zichzelf bij te scholen.
Als gevolg hiervan blijft de frustratie toenemen. Een heersende elite raakt steeds minder in contact met een groot deel van de bevolking dat zich buitengesloten voelt van een geprivilegieerde, technisch onderlegde, groene smoothie-revolutie. De eco-revolutie heeft hun buurt niet bereikt. Alleen hun portemonnee.
In plaats van groen te worden, kunnen de gele hesjes rood aanlopen van woede …
Waarom het maken van een groene detox-smoothie niet genoeg is
Verreweg van theoretisch, deze kwesties vragen om echte antwoorden als wij een ecologische transitie willen bewerkstelligen die niet al bestaande ongelijkheden nog meer vergroot. Meer dan 40% van de jeugd in Brussel van 0 tot 15 jaar leeft onder risico van armoede. Terwijl onze jeugd voor het klimaat marcheert, moeten wij zorgen dat de maatregelen hierop hen niet ten nadele komen!
Ongelijkheid is een van de factoren die actie tegen klimaatverandering bemoeilijken. Burgers met koopkracht hebben een veel gemakkelijkere toegang tot oplossingen zoals elektrische auto’s of zonnepanelen. Minder rijke burgers worden vaak bestraft in dit spel.
Een wet die het gebruik van oude auto’s verbiedt, lijkt bijvoorbeeld onschadelijk. Toch zijn de meeste mensen die oude auto’s bezitten mensen met een laag inkomen. Hoe kunnen degenen die niet in staat zijn om nieuwe auto’s te kopen of die niet leven naast goed verbonden openbaar vervoer blijven spelen op hetzelfde level playing field ? Evenzo, hoewel de overheid groene energie-investeringen zou kunnen subsidiëren, sluit dit degenen die geen huis hebben of niet genoeg besparingen hebben om in de eerste plaats renovaties uit te voeren.
De structurele ongelijkheden in termen van middelen en macht die bepaalde maatregelen met zich meebrengen zullen, wanneer ze niet opgelost worden, onontmkomelijk leiden tot spanningen en politieke onrust.
Verder dan de hipster cafés: een groene smoothie toegankelijk voor iedereen
Als ongelijkheid en klimaatverandering met elkaar zijn verbonden, kunnen we dit dan als een kans aangrijpen in plaats van er een probleem van te maken? In plaats van maatregelen die het leven gecompliceerder maken voor minder bevoorrechten, kunnen eenvoudige principes zoals delen klimaatvriendelijke maatregelen bevorderen die iedereen ten goede komen en zo leiden tot een meer geïntegreerde, verbonden en egalitaire samenleving.
Klimaatverandering vereist bijvoorbeeld dat we minder consumeren. Consumptie in steden kan radicaal worden verminderd door middel van mutualisering van infrastructuren. De optimalisatie van woongebieden vereist gedeelde verwarmingssystemen die energie voor iedereen betaalbaar kunnen maken. Gedeelde autosystemen kunnen het aantal auto’s in een stad door zeven delen. Verouderde parkeerplaatsen kunnen worden gebruikt om meer groene gebieden aan te leggen en zorgen voor een gelijke toegang tot de natuur voor iedereen. Maar ze kunnen ook worden vervolgd om luxe (eco-) gebouwen te bouwen voor de rijken.
Welke toekomst kiezen we?
Laten we samen onze toekomst uitdenken en de beste smoothie bereiden die Brussel ooit heeft gehad!
Laten we even duidelijk zijn. We kunnen dit niet langer negeren. Wetenschappers bevestigen het en hebben bewijzen. Onze aarde is aan het opwarmen. De mens is hier verantwoordelijk voor. De gevolgen zijn dramatisch en onomkeerbaar.
Voor wie hier nog sceptisch over is: dit is het bewijs in cijfers, cijfers uit één van de rapporten van de IPCC.
De planeet is 1° warmer vergeleken met 1880
95% van de opwarming van de aarde wordt veroorzaakt door menselijke activiteit
We kunnen 1 triljoen ton aan koolstof verbranden vooraleer de klimaatverandering gevaarlijke vormen aanneemt
Euhm wacht eens even, klimaat wat? Dus dit heeft niets te maken met het sorteren van mijn afval? Dit filmpjehelpt je opfrissen waarover het allemaal gaat…
En eigenlijk, hoe zit het nu voor België?
Op de Belgische klimaatwebsite lezen we dat de gemiddelde jaarlijkse temperatuur in Ukkel 2,3° hoger is dan in de pre-industriële periode.
De 20 warmste jaren sinds 1833 vielen in de periode 1989-2017.
De frequentie van hittegolven is sinds 1970 gestegen van 1 keer om de 3 jaar, naar jaarlijks.
Het aantal dagen met zware regenval is sinds 1950 gestegen van 3 dagen per jaar naar 6 dagen per jaar.
De hoeveelheid regen in de winter is gestegen.
Voor Brussel, de twee voornaamste risico’s van klimaatverandering zijn meer en intensere regenbuien die automatisch leiden tot een hoger risico op overstromingen, én een verhoogd aantal hittegolven doorheen het jaar.
Verandering is nodig. En we moeten nu in actie schieten.
Maar hey, België beloofde toch al om ambitieuzer te worden, door de Overeenkomst van Parijs te ondertekenen?
De doelstellingen van deze overeenkomst zijn uitdagend maar hoognodig: de klimaatopwarming onder 2°C houden en proberen om stijging zelfs te limiteren tot 1.5°C.
Maar hoe?
Wel, het verminderen van de uitstoot van broeikasgassen is technologisch haalbaar en economisch aantrekkelijk. Veel concrete oplossingen bestaan al en worden gecommuniceerd.
De oplossingen vereisen een transitieplan, maar ook hiervoor zijn er tools beschikbaar om overheden te helpen prioriteiten te stellen en de juiste beslissingen te nemen.
Belgische politici hebben moeite om deze ambities te vertalen naar beleidsplannen. Burgers protesteren. Jongeren doen aan school stakingen. Bedrijven bundelen de krachten. Artiesten laten van zich horen. Activisten van alle soort komen op straat.
Eén groep manifestanten is anders dan anderen. De ‘Gele Hesjes’ hebben sociaal-economische redenen om te protesteren en klagen de stijgende brandstofprijzen, hoge levenskosten en het oneerlijk belastingstelsel aan.
Ze protesteren op een andere manier. Zonder twijfel. Maar hun vraag en verwachtingen zijn gelinkt aan die van de andere activisten.
Klimaatverandering heeft invloed op ons allen, maar…
Klimaatverandering is niet eerlijk. De mensen die het minst voordeel halen uit fossiele brandstoffen en die de minste broeikasemissies veroorzaken, lijden het meest onder de gevolgen hiervan.
Reacties op de klimaatverandering zijn tevens ook niet redelijk. Mensen die sociaal, economisch, cultureel, politiek of anderszins buitengesloten of gemarginaliseerd zijn, profiteren doorgaans het minst van milieusubsidies, koolstofarme transportopties, veerkrachtmaatregelen en besparingen op energie-efficiëntie.
Het aanpakken van klimaatverandering en de toenemende ongelijkheden tegelijkertijd heeft iedereen nodig. Het is onmogelijk om de klimaatverandering aan te pakken zonder ook de ongelijkheid aan te pakken, en omgekeerd.
Dit alles heeft ons geleid tot een zeer belangrijke vraag:
Hoe kan iedereen genieten van een climate-proof Brussel in 2030?
Even uw aandacht. We hebben het hier over Brussel. De meest kosmopolische stad in Europa, met een zeer diverse bevolking die dichtbevolkt samenwoont, met een (groot) aantal sociale uitdagingen.
30% van de bevolking leeft onder de armoedegrens, wat ervoor zorgt dat de klimaatverandering uiteraard niet hun eerste zorg is. De meeste gezinnen huren, dus zijn klimaat subsidies voor renovatie niet gunstig voor hen. Een groot deel van de uitstoot wordt veroorzaakt door pendelaars, terwijl de mensen die in de vervuilde lucht moeten werken, de meest kwetsbare groep zijn.
En waarom kijken we naar oplossingen op stadsniveau? Omdat de problemen in steden gelijkaardig zijn, en er veel kennis is over hoe het aan te pakken.
Daarnaaststeden zijn pioneers van verandering. Steden ondernemen drie keer vaker actie vanaf dat doelstellingen geformuleerd zijn. En steden staan dicht bij hun bevolking. Ze kennen de kwetsbare groepen en weten wat de sociale en culturele uitdagingen zijn.
Tot zover de uitdagingen, hoe zit het
met de opportuniteiten?
Klimaatmaatregelen brengen sociale, economische en ecologische voordelen met zich mee, zoals de verbetering van de luchtkwaliteit, goedkope hernieuwbare energie en werkgelegenheid.
Een koolstofarm en klimaatbestendig ontwikkelingspad, kan tot een meer inclusieve stedelijke samenleving leiden.
Inclusiviteit in klimaatmaatactieplanning betekent:
betrokkenheid van diverse gemeenschappen en belanghebbenden (inclusiviteit van het proces)
rechtvaardigheid en toegankelijkheid van het ontwerp en de uitvoering (inclusiviteit van het beleid)
rechtvaardige verdeling van de voordelen van klimaatacties (inclusiviteit van de impact)
We kunnen leren over hoe we klimaatverandering en ongelijkheid gezamenlijk kunnen aanpakken van bestaandecases, zoals er enkele beschreven staan in het het Inclusieve Klimaat Actie-rapport van de C40.
Een aantal ideëen:
Bouw plannen die iedereen ondersteunen en focus op de meest kwetsbaren voor klimaatverandering
Kies voor projecten die meerdere noden beantwoorden en verschillende voordelen bieden
Bouw een diverse en inclusieve stuurgroep om een succesvolle implementatie te verzekeren
Maak toegangs- en prijsstructuren die gemeenschappen met een laag inkomen aantrekken
Werf werkkrachten aan bij lokale gemeenschappen. Pas uw motivatie methode aan aan de doelgroep.
Creëer een centrale ‘pot’ voor middelen om het publiek te betrekken.
Vraag de privésector om mee actie te ondernemen
…
De kennis is er. Laten we uitzoeken hoe we de overgang naar een climate-proof Brussel niet enkel groen kunnen maken, maar ook rechtvaardig voor iedereen!